Niet toegelaten tot MBO-opleiding – nu een klacht, straks bezwaar

Klager werd niet toegelaten tot de MBO-opleiding van zijn keuze. Daarop heeft hij een klacht ingediend tegen het bevoegd gezag van de onderwijsinstelling. De klacht bestond uit drie onderdelen. Het niet toelaten tot de opleiding staat in deze bijdrage centraal.

Onveilige onderwijsomgeving

Klager werd niet toegelaten omdat de veiligheid op de opleiding dat, volgens de instelling, niet toeliet. Tegen klager was door een studente aangifte gedaan van stalking en de verhouding tussen beide personen was zeer ernstig verstoord. Het bevoegd gezag meende dat deze bijzondere omstandigheden aan toelating in de weg stonden.

Klachtbehandeling

De klacht is door de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs behandeld (19 december 2022; nummer 35509). De commissie toetste de beslissing aan de hand van artikel 8.1.1.c WEB en aan het toelatingsbeleid van de instelling. Kennelijk voldeed klager aan de vooropleidingseisen en had hij zich tijdig aangemeld. Ook uitzonderingen in het toelatingsbeleid, zoals een capaciteitsgebrek, deden zich hier niet voor. Klager had dus, strikt genomen, toegelaten kunnen worden. De onmogelijkheid van het bevoegd gezag om een veilige onderwijsomgeving te bieden, bood volgens de commissie echter een voldoende rechtvaardiging om toelating te weigeren. De commissie kwalificeerde deze reden als een buitenwettelijke rechtvaardigingsgrond. Juist vanwege dit buitenwettelijke karakter, had de beslissing wel extra zorgvuldig genomen moeten worden, aldus de commissie. Zij achtte het in dit verband kwalijk dat het bevoegd gezag klager voorafgaand aan de beslissing niet had gehoord. Zo heeft klager niet kunnen reageren op informatie die over hem verzameld was en die redengevend was voor de beslissing. De commissie concludeerde dat de MBO-instelling het besluit weliswaar had kunnen nemen, maar dat het besluit niet zorgvuldig tot stand was gekomen.

Wijziging per 1 augustus 2023

Per 1 augustus 2023 is het niet meer mogelijk om in het MBO over een toelatingsbeslissing te klagen. Een beslissing omtrent toelating betreft namelijk een besluit waar de MBO-student tegen op kan komen door het maken van bezwaar (artikel 7.5.1, lid 3 WEB (nieuw)).

Verschillen

Alleen al het gegeven dat de beslissing van de instelling aanvankelijk mondeling werd gegeven en pas later schriftelijk werd bevestigd, en vervolgens de lange behandelingsduur van de klacht (juli – december) maken dat het proces na 1 augustus 2023 door de instelling strakker moet worden geregisseerd om aan de doelstelling van de WEB (nieuw) te voldoen. De WEB (nieuw) beoogt immers de rechtsbescherming van de MBO-student te verbeteren.

‘Vertaling’ naar de Awb

Zouden de overwegingen van de commissie ‘vertaald’ worden naar de situatie waarop de Algemene wet bestuursrecht (Awb) van toepassing is, wat na 1 augustus a.s. het geval is, dan valt de aandacht op voor het zorgvuldigheidsbeginsel (artikel 3:2 Awb) en voor de figuur van de buitenwettelijke rechtvaardigingsgrond. Het argument van de veilige onderwijsomgeving dat het bevoegd gezag hanteerde om klager van de opleiding te weren, zou gemotiveerd kunnen worden met een beroep op artikel 4:84 Awb. Dit artikel bepaalt dat een bestuursorgaan overeenkomstig de beleidsregel handelt, tenzij dat voor een of meer belanghebbenden gevolgen zou hebben die wegens bijzondere omstandigheden onevenredig zijn in verhouding tot de met de beleidsregel te dienen doelen. De gevolgen van toelating (= toepassing beleidsregel) worden voor de studente en de instelling niet aanvaardbaar geacht vanwege de bijzondere omstandigheid, te weten de veiligheidsproblematiek. Nu het besluit in de ogen van de commissie onzorgvuldig was voorbereid, zou het bevoegd gezag, als deze situatie zich na 1 augustus 2023 zou voordoen, mijns inziens rekening moeten houden met een advies om het bezwaar gegrond te verklaren. Werk aan de winkel dus als instellingen dat willen voorkomen!

Cursus

Meer weten over de toepasselijkheid van de Awb binnen het MBO? Capra Advocaten heeft speciaal voor het MBO een incompany cursus ontwikkeld. Lees er meer over op deze pagina.

Paula Berends-Schellens