Verwijtbaar handelen dat leidt tot ontslag

Bij het ontslaan van een werknemer, zonder de instemming van de werknemer, dient een werkgever te beschikken over een ontslaggrond. In dit artikel wordt stilgestaan bij de zogenaamde ‘e-grond’. Op grond van artikel 7:669 lid 3 sub e (de e-grond) van het Burgerlijk Wetboek (BW) kan een arbeidsovereenkomst worden beëindigd wegens zodanig verwijtbaar handelen of nalaten van de werknemer dat van de werkgever in redelijkheid niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren.

Wanneer is er sprake van verwijtbaar handelen of nalaten?

Er is sprake van verwijtbaar handelen of nalaten bij gedragingen waarvan de werknemer van tevoren wist (of had moeten weten) dat ze niet door de beugel konden. Omdat die gedragingen in strijd zijn met de wet (zoals bij diefstal, fraude of geweld op de werkvloer) bijvoorbeeld, of omdat ze in strijd zijn met de regels binnen de organisatie. Denk hierbij aan (seksuele) intimidatie of pesten, het plaatsen van ongepaste berichten op social media of het herhaaldelijk niet naleven van de veiligheidsvoorschriften. Ook als een werknemer structureel te laat komt of als een zieke werknemer zijn re-integratieverplichtingen niet nakomt kan er onder omstandigheden sprake zijn van verwijtbaar handelen of nalaten.

Uitspraak Rb Oost-Brabant 4 april 2025, ECLI:NL:RBOBR:2025:2040

Onlangs heeft de Rechtbank Oost-Brabant een arbeidsovereenkomst van een inspecteur ontbonden op de e-grond wegens misbruik van zijn bevoegdheid en handelen in strijd met de Ambtenarenwet en de Gedragscode Integriteit Rijk. Wat was er aan de hand?

De betreffende inspecteur werkte sinds 1 juni 2006 bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Voor deze functie beschikt hij over de bevoegdheden van een buitengewoon opsporingsambtenaar (boa). Op zijn dienstverband zijn de Ambtenarenwet 2017 en de Gedragscode Integriteit Rijk van toepassing.

Op 25 juli 2024 arriveerde de inspecteur op zijn werklocatie en parkeerde zijn dienstauto op de openbare weg. Bij aankomst zag hij enkele lachgascilinders in de struiken liggen. Hij meldde dit aan de baliemedewerker van zijn kantoor, die de vondst doorgaf aan de gemeente. De gemeentelijke handhavers hebben de cilinders diezelfde dag laten opruimen.

Later die dag, toen de inspecteur terugkeerde bij zijn auto, ontdekte hij dat hij een parkeerboete had gekregen. Hij besloot naar het gemeentehuis te rijden en sprak daar met onder anderen de boa die de boete had uitgeschreven.

Op 29 juli 2024 diende de teamleider Toezicht en Handhaving van deze gemeente een klacht in tegen de inspecteur. De klacht luidde – in het kort – dat hij op een intimiderende manier had geprobeerd de parkeerboete ongedaan te maken en daarbij misbruik maakte van zijn functie.

In het kader van de klachtenprocedure zijn medewerkers van de gemeente en de inspecteur gehoord. De inspecteur is vervolgens geschorst en de klacht werd gegrond verklaard. Zijn werkgever heeft daarna aangifte tegen de inspecteur gedaan wegens chantage en een vermoeden van een strafbaar feit. De werkgever heeft vervolgens de kantonrechter verzocht om de arbeidsovereenkomst met de werknemer te ontbinden op grond van (primair) de e-grond.

Oordeel kantonrechter

De kantonrechter vindt dat er genoeg reden is om de arbeidsovereenkomst van de inspecteur te beëindigen. Volgens verklaringen van medewerkers van de gemeente is de situatie anders verlopen dan de inspecteur zelf beweert. De boa die de parkeerboete had uitgeschreven, verklaarde dat de inspecteur op het gemeentehuis boos, schreeuwend en dreigend eiste dat de boete uit het systeem werd gehaald. Hij zou hebben gezegd dat de boa anders zelf een bekeuring zou krijgen voor het onveilig vervoeren van de eerder gevonden lachgascilinders. Volgens de boa kwam de inspecteur agressief en intimiderend over.

Twee andere medewerkers van de gemeente bevestigden dit verhaal grotendeels. De rechter ziet geen reden om te twijfelen aan hun verklaringen, vooral omdat ze op belangrijke punten overeenkomen én passen bij wat de inspecteur zelf heeft verteld. De inspecteur is direct na het zien van de boete naar het gemeentehuis gegaan, duidelijk om hierover verhaal te halen. Toen hij niet meteen de hulp kreeg die hij wilde, werd hij boos. Hij gebruikte zijn rol als inspecteur om bij de boa te komen die de boete had uitgeschreven. Volgens een beveiliger die hem als eerste sprak, kwam de inspecteur ook fysiek bedreigend over.

De rechter concludeert dat de werknemer zijn rol als inspecteur heeft misbruikt om onder een boete uit te komen. Daarmee heeft hij zijn bevoegdheid op een verkeerde manier gebruikt, en dat is in strijd met de regels die gelden voor ambtenaren, zoals de Ambtenarenwet en de Gedragscode Integriteit Rijk. De rechter vindt dat dit ernstig verwijtbaar gedrag is. Van iemand met zijn ervaring, en zeker als buitengewoon opsporingsambtenaar, mag verwacht worden dat hij zijn bevoegdheden alleen op de juiste manier gebruikt. Bovendien heeft hij weinig tot geen inzicht getoond in zijn fout. De werkgever heeft daarom terecht gevraagd om de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Zeker omdat er in 2019 al eens iets soortgelijks is gebeurd. Persoonlijke omstandigheden veranderen dit oordeel niet. Daarom geeft de rechter de werkgever gelijk en wordt het verzoek om de arbeidsovereenkomst te ontbinden toegewezen.

Transitievergoeding

Een werknemer die ernstig verwijtbaar handelt heeft geen recht op een transitievergoeding. Ténzij het ‘luizengaatje’ van toepassing is: dan wordt hem toch een (gedeeltelijke) transitievergoeding toegekend. Dat is mogelijk als de rechter het ‘naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar’ vindt om geen transitievergoeding toe te kennen (art 7:673 lid 8 BW). In dit geval is de werkgever een derde van de voor hem geldende transitievergoeding verschuldigd. Daarbij neemt de kantonrechter in aanmerking dat de inspecteur al bijna 20 jaar in dienst was en tot vorig jaar een vrijwel smetteloos dienstverband achter de rug had.

Heeft u hier vragen over? Of advies nodig? Neem dan gerust contact met mij op.

Esther van Gaal