Wat kost het om een ambtenaar te ontslaan? – een les in loon, leergeld en lange adem

Een ambtenaar ontslaan is geen sinecure. Niet juridisch, niet praktisch – en ook niet financieel. Overheden en publieke werkgevers zien zich nogal eens geconfronteerd met forse kostenposten wanneer een arbeidsrelatie stukloopt. Uit verschillende rechterlijke uitspraken blijkt: een ontslag kan flink in de papieren lopen. Denk aan tienduizenden euro’s aan wachtgeld, doorbetaling bij ziekte, of schadevergoeding vanwege vormfouten. In dit artikel nemen we u mee langs vier treffende voorbeelden. En ja – met af en toe een wrange glimlach. Want soms betaalt de werkgever duur leergeld.

Een aantal uitspraken op een rij

Wachtgeld en de verkeerde inschatting
Een gemeente beëindigde de aanstelling van een ambtenaar wegens een reorganisatie. De betrokkene kreeg een WW-uitkering én een aanvullende wachtgelduitkering. Geen vuiltje aan de lucht, totdat bleek dat het bestuursorgaan zich had verkeken op de (on)mogelijkheid om herplaatsing te realiseren. De rechter floot de gemeente terug. De beëindiging was zijns inziens onzorgvuldig: de herplaatsingsinspanningen waren onvoldoende. Gevolg? Terugdraaien van het ontslag én nabetaling van salaris. Een ‘terug naar start, zonder 20.000 euro’.
CRvB 17 maart 2014 (ECLI:NL:CRVB:2014:849)

De trage werkgever
Een ambtenaar zat langdurig ziek thuis. De werkgever treuzelde met re-integratie en ontslagaanpak. Pas na jaren volgde ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid. De rechter vond dat de werkgever niet voortvarend had gehandeld en veroordeelde hem tot een  schadevergoeding van ruim € 50.000. Traagheid loont niet – zeker niet in het ambtenarenrecht.
GH Arnhem-Leeuwarden 13 mei 2015 (ECLI:NL:GHARL:2015:3417)

De verstoorde verhouding
Een docent in overheidsdienst had forse conflicten met zijn leidinggevenden. Uiteindelijk escaleerde de situatie zodanig dat beëindiging onvermijdelijk leek. De rechter erkende de duurzame verstoring, maar stelde vast dat de werkgever niet alles had gedaan om herstel van de arbeidsverhoudingen te bewerkstelligen. De ambtenaar kreeg naast een transitievergoeding daarom ook een aanvullende billijke vergoeding van € 25.000. Hier gold: ja, het mocht eindigen – maar wel netjes graag.
GH Arnhem-Leeuwarden 19 november 2021 (ECLI:NL:GHARL:2021:10583)

Onvoldoende dossier, grote gevolgen
Een overheidswerkgever beëindigde de aanstelling van een medewerker wegens disfunctioneren. Probleem: het dossier was magerder dan de boterhammen in de bedrijfskantine. Geen schriftelijke waarschuwingen, geen verbetertraject, en nauwelijks verslaglegging. De rechter vernietigde het ontslagbesluit en kende de ambtenaar een schadevergoeding toe van ruim € 30.000. De les? Een slap dossier levert vaak een dure afloop.
Rb Noord-Nederland 2 april 2021 (ECLI:NL:RBNNE:2021:1106)

Extra zorgvuldig opereren

De vier uitspraken laten zich samenvatten in één belangrijke constatering: het ontslag van een ambtenaar is zelden goedkoop, en als de werkgever zijn zaakjes niet goed (genoeg) op orde heeft, kan het echt in de papieren lopen.

De rechters zijn kritisch op werkgevers die zich niet houden aan de zorgvuldigheidsvereisten van het ambtenarenrecht. Onvoldoende herplaatsingsinspanningen, trage besluitvorming, gebrekkige dossiers en/of onvoldoende pogingen tot herstel van de arbeidsverhouding: het leidt structureel tot schadevergoedingen, herstel van dienstverband of andere financiële consequenties.

De vergoedingen in de besproken zaken lopen uiteen van enkele tienduizenden euro’s tot structurele loondoorbetaling. En hoewel sinds de Wnra vaak het civiele arbeidsrecht van toepassing is, blijft één gegeven staan: publieke werkgevers worden geacht zorgvuldig te opereren.

Conclusie: wat betekent dit voor werkgevers?

Voor overheidswerkgevers ligt er een duidelijke les: ontslag kost (veel) meer geld als u uw huiswerk niet goed doet. Begin op tijd met dossieropbouw, wees transparant in het proces en documenteer elke stap richting verbetering of beëindiging.

Reken daarnaast altijd op weerstand van de rechter als het dossier wankel is of de procedurele stappen slordig zijn verlopen. En geloof vooral niet dat “opzeggen met wederzijds goedvinden” een magische ontsnappingsroute biedt – ook die route vereist een zorgvuldige voorbereiding.

Voorkomen is goedkoper dan genezen. Dus: procedeer niet te lichtvaardig, maar bereid zorgvuldig voor. Het bespaart u tienduizenden euro’s – én een bezoek aan de rechter dat u liever overslaat.

Capra podcast

In onze Capra podcast ‘Publieke Zaken’ bespreken we maandelijks arbeidsrecht bij de overheid aan de hand van arbeidsrechtelijke uitspraken, andere actualiteiten en casuïstiek.  U kunt zich hier abonneren: podcast.

Vragen?

Heeft u vragen over ontslagprocedures in de publieke sector of twijfelt u over een lastige casus? Neem gerust contact op met mij of met uw vaste contactpersoon bij Capra. Een goed advies aan de voorkant voorkomt een dure les achteraf.

Gerdin Boelens