CAO akkoord Nederlandse Universiteiten

Akkoord CAO Nederlandse Universiteiten 1 juli 2024 tot en met 20 juni 2025

Voor het komende jaar is er weer een akkoord bereikt tussen de Vereniging Universiteiten Nederland (UNL) en de vakbonden over een CAO voor de Nederlandse Universiteiten. Deze nieuwe CAO bevat niet alleen afspraken over de loonontwikkeling, maar besteedt ook aandacht aan een onderwerp dat in de afgelopen jaren de gemoederen heeft beziggehouden in de universitaire wereld: verbetering van sociale veiligheid en vermindering van de werkdruk. In dit artikel worden de belangrijkste afspraken besproken, op basis van de thema’s beloning, sociale veiligheid en werkdruk, kwaliteit van werk en overige afspraken.

1. Beloning

De nieuwe CAO voorziet in een generieke loonstijging per 1 september 2024 van 3,7%. Op 1 januari 2025 stijgen de lonen opnieuw, en wel met 1,0 %. Deze loonstijging geldt voor alle universitaire werknemers die een dienstverband bij een Nederlandse Universiteit hebben.

Per 1 september 2024 ontvangen alle universitaire werknemers die op dat moment in dienst zijn bij een Nederlandse universiteit een eenmalige uitkering van € 300,00 bruto (op basis van een voltijds dienstverband).

Er zijn ook afspraken gemaakt die groepen medewerkers betreffen: zo worden vanaf 1 juli 2024 de schalen 1 tot en met 7 zodanig herzien dat er opnieuw progressie is in de schaaltreden en progressie tussen de schalen. De specifieke functieschalen van SA en TOIO (schaal 6) worden eveneens aangepast. Voor deze aanpassingen wordt de periode tot 31 december 2024 benut om een en ander uit te rekenen en door te voeren, waarna de wijzigingen met terugwerkende kracht tot 1 juli 2024 worden ingevoerd.
De jeugdschalen worden met ingang van 1 juli 2024 afgeschaft.
Daarnaast hebben de cao-partijen afgesproken om een onderzoek te gaan verrichten naar de vergoeding bijzondere diensten, waarbij wordt geïnventariseerd voor welke functies bereikbaarheidsdiensten aan de orde zijn en hoe de cao-afspraken daarover kunnen worden aangepast (en welke kosten daarmee gemoeid zijn).

2. Sociale veiligheid en werkdruk

Dat in deze CAO afspraken zijn opgenomen die betrekking hebben op de verbetering van de sociale veiligheid en vermindering van de werkdruk, wekt geen bevreemding. Deze onderwerpen staan in de universitaire wereld al enige tijd op de agenda, onder meer naar aanleiding van diverse voorvallen van grensoverschrijdende gedragingen op de werkvloer. In mei 2024 heeft de Arbeidsinspectie bevindingen gepresenteerd van een breed onderzoek naar ongewenst gedrag, werkdruk en arbeidstijden in de universitaire wereld. Daaruit bleek onder meer dat ruim de helft van het wetenschappelijk personeel in de afgelopen twee jaar met ongewenst gedrag te maken heeft gehad. Reden genoeg dus om tot een brede aanpak van deze problematiek te komen.

De afspraken die binnen deze CAO zijn gemaakt, zijn gericht op het voorkomen van ongewenst gedrag (de preventieve kant van sociale veiligheid). Het is van belang dat de bewustwording over dit onderwerp wordt vergroot. Hoe gaat men dat dan doen? Dat gebeurt onder meer door de navolgende maatregelen of afspraken:

• Per universiteit komt er 1 centraal meldpunt voor meldingen met betrekking tot sociale veiligheid; van daaruit kan dan doorgeleiding naar de juiste hulp of afhandeling plaatsvinden;
• Een meer gestructureerde verbinding van de oorzaken van werkdruk met daarbij passende oplossingen; daarbij zal onder meer naar de rapportage van de Arbeidsinspectie worden gekeken;
• Het opnemen van verlof in verband met recuperatie en werkdruk wordt bevorderd;
• Melders van ongewenst gedrag of getuigen ervan worden (nog) beter beschermd en mogen van hun melding geen nadeel ondervinden in bijvoorbeeld loopbaanperspectief;
• Er wordt een specifieke wijziging in geheimhoudingsclausules in af te sluiten vso’s opgenomen, waarbij de geheimhouding niet meer absoluut is, maar ingeval van een situatie van grensoverschrijdend gedrag niet aan een melding of aangifte in de weg hoeft te staan;
• Er komt een nadere bezinning op onderwerpen als het roosteren van pauzes, het bezien van de taakopdracht in relatie tot de taakomvang van docenten, en er wordt een werkdrukconferentie georganiseerd, die tevens de aftrap zal vormen voor een werkdrukcampagne (tezamen met SoFoKles, het Sociaal Fonds voor de Kennissector).

Met deze maatregelen is de sociale veiligheid nog niet direct verbeterd of de werkdruk verminderd, maar de maatregelen vormen wel een start van een traject, dat ook bij de medewerkers zelf moet leiden tot bewustwording en tot gedragsverandering (zoals wat betreft het zelf in acht nemen van grenzen bij werkdruk, onder meer door tijdig vakantie op te nemen).

3. Kwaliteit van werk

Een volgend onderwerp waar (beginsel-)afspraken over zijn gemaakt tussen de contractspartijen bij de CAO, heeft onder meer betrekking op het aanpakken van knelpunten in het omgaan met het functiewaarderingssysteem UFO op universiteiten.
Daarnaast zal samen met Loyalis een campagne worden gehouden om het aangaan van een vrijwillige arbeidsongeschiktheidsverzekering onder de aandacht van de medewerkers te brengen.

Er wordt een studie opgezet naar de vraag hoe het opnemen van vakantiedagen kan worden bevorderd en verlofstuwmeren kunnen worden beheerst. De afspraak voorziet ook in het herschrijven van het huidige artikel 4.7 CAO waarbij het opnemen van verlof beter uitvoerbaar wordt.

Aan SoFoKLes wordt de opdracht gegeven om een studie te verrichten naar de contractuele positie en de loopbaan- en ontwikkelingsmogelijkheden van onderzoekers en in het bijzonder postdocs. Daarbij zal ook aandacht moeten worden besteed aan de arbeidsmarktpositie en de loopbaan na afloop van het dienstverband bij de universiteit.

4. Overige afspraken

De overige afspraken die zijn gemaakt hebben niet zozeer betrekking op arbeidsvoorwaardelijke aspecten, als wel op specifieke onderwerpen, zoals de maand van de vakbond (die wordt uitgebreid naar twee maanden, met verhoging van de bijdrage naar € 100,00), een inspanning om te komen tot herformulering in de CAO van begrippen als ‘bedrijfstijd’ en ‘ongebruikelijke werktijden’, aanpassing van de Sectorregeling Geschillencommissie NU, inclusief de benoeming van een onafhankelijk voorzitter. Ten slotte worden enkele redactionele wijzigingen doorgevoerd.

Ten slotte

Of dit pakket afspraken daadwerkelijk zal leiden tot het verminderen van de sociale onveiligheid en verbetering van de werkdruk op de universiteiten, zal nog moeten blijken. Het begin is in elk geval gemaakt.

De tekst van de nieuwe CAO was bij het opstellen van dit artikel nog niet beschikbaar op de website.
Zodra die tekst bekend is, zullen we er bij Capra Advocaten ook aandacht aan besteden. Mocht u overigens nog vragen hebben over de specifieke onderwerpen van sociale veiligheid of andere vormen van grensoverschrijdend gedrag, dan kunt u ook altijd een van de advocaten van Capra raadplegen. Vanwege het feit dat in de CAO specifiek aandacht wordt gevraagd voor ongewenst gedrag en sociale veiligheid, wijs ik erop dat door het aan Capra gelieerde bedrijf Integriteit.nl reeds sinds jaar en dag trainingen en workshops worden verzorgd over dit onderwerp, met gebruikmaking van een geautomatiseerd systeem dat dient als hulpmiddel voor leidinggevenden om periodiek het gesprek aan te gaan over deze onderwerpen. Voor nadere informatie verwijs ik naar www.integriteit.nl en de daar genoemde trainers.

Ad Kerkhof