Een ‘oud’ Sociaal Statuut: geldt dat nog?

De inwerkingtreding van de Wnra ligt inmiddels ruim één jaar achter ons. Een goed moment om eens stil te staan bij de praktijk. Gebleken is dat de Wnra op een aantal punten op verschillende manieren kan worden uitgelegd en dat daar in de praktijk (door juristen) ook anders over wordt gedacht. Bijvoorbeeld over de status van een ‘oud’ Sociaal Statuut. Daarmee doel ik op een Sociaal Statuut dat vóór 1 januari 2020 is vastgesteld. Geldt zo’n Sociaal Statuut na 1 januari 2020 nog?

Allereerst is van belang welke looptijd in het Sociaal Statuut zelf is bepaald. Een Sociaal Statuut waarvan de looptijd is verstreken, geldt in beginsel niet meer. Een Sociaal Statuut dat vóór 1 januari 2020 is ingetrokken door het bevoegd gezag, geldt in beginsel ook niet meer.

Maar hoe zit het dan met een Sociaal Statuut waarvan de einddatum ligt ná 1 januari 2020 en waarvan de looptijd nog niet is verstreken? Die vraag kan op twee verschillende manieren worden beantwoord, afhankelijk van de uitleg van het overgangsrecht. Ik licht dit kort toe.

Overgangsrecht

Een Sociaal Statuut had vóór 1 januari 2020 de status van een algemeen verbindend voorschrift. Het overgangsrecht (artikel 17 lid 1 Ambtenarenwet 2017) bepaalt dat alle algemeen verbindende voorschriften met ingang van 1 januari 2020 zijn komen te vervallen. Artikel 17 lid 3 Ambtenarenwet 2017 nuanceert dit: voor zover en voor zolang op 1 januari 2020 geen cao is gesloten, blijft een algemeen verbindend voorschrift gelden, als ware het een cao.

Sociaal Statuut: komen te vervallen

Beredeneerd kan worden dat een Sociaal Statuut door de inwerkingtreding van de Wnra is komen te vervallen, omdat er op 1 januari 2020 een cao in werking is getreden (voor gemeentelijke werkgevers: de Cao Gemeenten). Het nadeel van die uitleg is dat het Sociaal Statuut dan vervalt zonder dat er een vervangende regeling is. Dat is voor de P&O-praktijk niet handig.

Sociaal Statuut: niet komen te vervallen

Beredeneerd kan ook worden dat een Sociaal Statuut na 1 januari 2020 niet is komen te vervallen. Argument daarvoor is – kort gezegd – dat de zinsnede ‘voor zover en voor zolang’ met zich meebrengt dat een Sociaal Statuut slechts komt te vervallen indien dat rechtstreeks voortvloeit uit de Cao Gemeenten of uit een afspraak die in het Lokaal Overleg tot stand is gekomen. Let wel: op grond van het overgangsrecht (artikel 17 lid 3 Ambtenarenwet 2017) gelden bepalingen die strijdig zijn met het civiele recht ook in deze situatie niet meer.

Het laatstgenoemde standpunt lijkt mij overigens juist. Uit de Aanwijzingen voor de regelgeving volgt dat de uitdrukking ‘voor zover’ in een wettelijk voorschrift slechts wordt gebruikt in de betekenis van ‘in de mate dat’. Artikel 17 lid 3 Ambtenarenwet laat derhalve de ruimte om een Sociaal Statuut ook na 1 januari 2020 een leven te gunnen, nu de Cao Gemeenten de onderwerpen die normaliter in een Sociaal Statuut zijn neergelegd, niet regelt of bespreekt. Deze taalkundige uitleg van de overgangsbepaling leidt tot de conclusie dat een Sociaal Statuut na 1 januari 2020 in beginsel niet komt te vervallen zolang er geen nieuw Sociaal Statuut is. Die conclusie is ook in overeenstemming met wat de wetgever bedoeld heeft (namelijk zo min mogelijk inhoudelijke wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden als gevolg van de Wnra) en sluit aan bij wat de praktijk verlangt.

Praktische relevantie

Ongeacht het standpunt dat een werkgever inneemt, verdient het aanbeveling om een Sociaal Statuut van vóór 1 januari 2020, te herzien. Ofwel omdat er geen Sociaal Statuut meer geldt, ofwel omdat toepassing van het ‘oude’ Sociaal Statuut praktische problemen met zich mee zal brengen. Zo’n oud Sociaal Statuut is immers geënt op de (bestuursrechtelijke) situatie van vóór 1 januari 2020, en met een aantal (civielrechtelijke) zaken is geen rekening gehouden (bijvoorbeeld de regels omtrent overgang van onderneming of de uitvoeringsregels van het UWV bij een bedrijfseconomisch ontslag).

Ten slotte

De Wnra en meer specifiek het overgangsrecht is complex. De advocaten van Capra kunnen u adviseren over vraagstukken die verband houden met (de status van) een Sociaal Statuut. Ook bieden wij ondersteuning bij het herschrijven/ vaststellen van een nieuw Sociaal Statuut. Daarbij is niet enkel de inhoud van belang, maar ook de in acht te nemen procedurele voorschriften.

Heeft u vragen?

Heeft u vragen of komen bij u andere vragen op, dan kunt u altijd contact met een van advocaten van Capra Advocaten opnemen.

Sanne Dassen