Einde Ziektewetuitkering en weer ziek

De sociale zekerheid kan complex zijn, zeker als wordt geprocedeerd over een uitkering. Vooral de Ziektewet (ZW) die zowel de functie heeft van vangnet maar ook een filter moet zijn om een beroep op de WIA te voorkomen, levert soms lastige puzzels op.

BEZAVA

De wet Beperking Ziekte- en Arbeidsongeschiktheid Vangnetters (BEZAVA) is al ruim 10 jaar oud. De wet heeft betrekking op diegenen die verzekerd zijn op grond van de Ziektewet (ZW), ziek zijn maar geen werkgever (meer) hebben. In de regel gaat het dan ook om zieke werklozen, de zogenoemde vangnetters zonder werkgever. Omdat vanuit deze groep de instroom in de WIA hoog was, zijn in de BEZAVA maatregelen opgenomen om die instroom te beperken.

Eerstejaars ZW-beoordeling

Een van de maatregelen betrof de introductie van de Eerstejaars ZW-beoordeling (EZWb) na 52 weken ziekte. Deze beoordeling brengt mee dat als de verdiencapaciteit van een zieke verzekerde bij de EZWb 65 % of meer bedraagt, de ZW-uitkering eindigt. De toets die het UWV hier aanlegt komt overeen met de toetsing van arbeidsongeschiktheid in het kader van de WIA na einde wachttijd (104 weken ziekte). Daarbij maakt het UWV gebruik van het Schattingsbesluit arbeidsongeschiktheidswetten. Bij de bepaling van wat een verzekerde nog kan verdienen selecteert het UWV ten minste drie functies die ieder tenminste drie arbeidsplaatsen vertegenwoordigen.

Weer ziek

Wat nu als na het einde van de ZW-uitkering de verzekerde opnieuw ziek wordt zonder dat hij in de tussentijd het werk heeft hervat? Ontstaat dan een nieuw recht op ZW? En, hoe wordt dat dan getoetst?

Het antwoord luidt bevestigend, mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Tot eind 2022 waren de voorwaarden zeer strikt. Alleen in het geval de drie bij de EZWb geselecteerde functies geen van alle passend meer waren, kwam de verzekerde opnieuw in aanmerking voor een ZW-uitkering. Was één functie nog passend, dan ontstond geen nieuwe aanspraak. Een strenge toets dus. In december 2022 heeft de Centrale Raad van Beroep (CRvB) aan deze situatie een einde gemaakt. De Raad oordeelde dat de beschermingsgedachte van het ILO-verdrag 121 onvoldoende tot zijn recht kwam als slechts op basis van één passende functie de verzekerde een ZW-uitkering werd onthouden.

De situatie betrof een verzekerde die aanvankelijk in de ZW terecht was gekomen als gevolg van een arbeidsongeval. Bij de EZWb eindigde de ZW, betrokkene kon namelijk meer verdienen dan 65% van de restverdiencapaciteit. Na korte tijd meldde betrokkene zich wederom ziek vanwege toegenomen klachten. Hij had niet in enig werk hervat. Het UWV oordeelde dat nog één eerder geselecteerde functie passend was en weigerde een ZW-uitkering. Betrokkene deed zowel bij de rechtbank als bij de Centrale Raad beroep op het ILO-verdrag 121. Dit verdrag kent aan verzekerden een bijzondere bescherming toe als sprake is van arbeidsongeschiktheid als gevolg van een arbeidsongeval of beroepsziekte. De Raad honoreerde het beroep, als gezegd, om de bescherming van het verdrag in gevallen van een beroepsziekte of arbeidsongeval niet geheel zonder betekenis te laten zijn (ECLI:NL:CRVB:2022:2658).

Nieuw toetsingskader

De Raad deed echter meer. Hij heeft namelijk een nieuw toetsingskader voor artikel 19 ZW geformuleerd. Daarmee wil de Raad voorkomen dat situaties waarin sprake is van een beroepsziekte of arbeidsongeval, en situaties waarin dit niet het geval is, op een verschillende manier beoordeeld worden. Het gaat dan om de beoordeling van een nieuwe ziekmelding nadat een eerdere ZW-uitkering na 52 weken is geëindigd en een verzekerde niet in enig werk heeft hervat. In ECLI:NL:CRVB:2022:2672 heeft de Raad geoordeeld dat het nieuwe toetsingskader ook geldt voor de situatie dat een verzekerde minder dan 35% arbeidsongeschikt is in de zin van de WIA, niet in enig werk heeft hervat, en zich vervolgens na enige tijd opnieuw ziek meldt.

Betekenis voor de praktijk

Allereerst verbetert de vangnetfunctie van de ZW. Dit is gunstig voor de zieke werklozen die het aangaat. Tegelijkertijd zal dit de instroom in de WIA van vangnetters echter doen toenemen.
Voor werkgevers die ERD-er zijn voor de ZW vraagt het extra alertheid bij de toekenning van een ZW-uitkering nadat deze eerder is geëindigd. De vraag is dan namelijk of de nieuwe ZW-uitkering nog wel aan de ERD-er kan worden toegerekend. En daarnaast blijft het voor werkgevers belangrijk om na te gaan of een verhoging van de gedifferentieerde premie WGA dan wel een toerekening van een WGA-uitkering aan een ERD-er WGA correct is. Ligt de oorzaak van de ziekte wel binnen het dienstverband dat ooit met de werkgever bestond?

Behoefte aan ondersteuning en/of juridisch advies over andere lastige puzzels van de sociale zekerheid? Bel uw advocaat bij Capra.