Inspraak van de specialist ouderengeneeskunde

Medezeggenschap

Medezeggenschap van medewerkers is geregeld in de Wet op de ondernemingsraden. Voor de zorg geldt bovendien de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018. Daarnaast is de medezeggenschap van verpleegkundigen in zorgorganisaties veelal vormgegeven middels de Verpleegkundigen Adviesraad (“VAR”).

Daarnaast is voor de zorg een recente wijziging van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (“Wkkgz”) van belang. In artikel 3 daarvan is sinds 1 juli 2023 geregeld, dat zorginstellingen zorgverleners in de gelegenheid moeten stellen om invloed uit te oefenen op het beleid (dat wil zeggen het primaire proces van zorgverlening en het zorginhoudelijk beleid). Doel van deze wijziging is om de kwaliteit van zorg te verbeteren.

Convenant ‘Rol en inspraak specialist ouderengeneeskunde’

In de ouderenzorg hebben werkgevers- en werknemersorganisaties op dit punt op 24 januari 2023 al een convenant afgesloten: ‘Rol en inspraak specialist ouderengeneeskunde’. De betrokken partijen benoemen hierin het belang van de inspraak en medeverantwoordelijkheid van de specialist ouderengeneeskunde in zorgorganisaties. In het convenant staat een periodiek gesprek tussen specialisten ouderengeneeskunde en bestuurders van zorgorganisaties centraal.

Elke VVT-organisatie met één of meerdere specialisten ouderengeneeskunde in dienst organiseert – aldus het convenant – een georganiseerde vorm van inspraak. Vorm, invulling en eventuele samenhang met andere professionele inspraak wordt door de specialisten ouderengeneeskunde vormgegeven in overleg met de Raad van Bestuur. Het convenant schrijft verder voor dat de specialisten ouderengeneeskunde, gezien hun medische verantwoordelijkheid, voorstellen kunnen doen en adviezen kunnen uitbrengen aan de Raad van Bestuur over onderwerpen die hen aangaan. Zij worden betrokken bij beleid dat invloed kan hebben op de medische gang van zaken.

Nadere afspraken

Zorgorganisaties kunnen voor hun organisatie nadere afspraken maken over de medezeggenschap van de specialisten ouderengeneeskunde. Zo heeft in december 2023 het bestuur van VVT-instelling Livio, zo blijkt uit hun website, een convenant afgesproken met de specialisten ouderengeneeskunde. De noodzaak om professioneler te worden is groot en daarbij is goede medezeggenschap een noodzaak, aldus de informatie op de website.

Dit laatste kan zonder meer onderschreven worden. Op grond van de Wkkgz moet de zorgaanbieder immers goede zorg bieden. De Raad van Bestuur van de zorginstelling is hiertoe verplicht. Om deze goede zorg te kunnen bieden, moet de Raad van Bestuur weten wat er op dit gebied speelt. Zij moeten daarvoor informatie krijgen van degenen die dagelijks bezig zijn met de patiëntenzorg: de specialisten ouderengeneeskunde. Dit is bovendien in lijn met wat de Governancecode Zorg 2022 in artikel 3.1 voorschrijft: invloed van interne belanghebbenden.

CAO VVT 2022-2024

En last, maar zeker not least, bepaalt de CAO VVT 2022-2024 in artikel 8.1 dat de Raad van Bestuur van een VVT-instelling verplicht is om een (zorg)medewerker in een vroegtijdig stadium in staat te stellen zijn of haar mening te geven, als er sprake is van een voorgenomen besluit dat van invloed is op de organisatie en uitvoering van het werk of het vak van deze zorgmedewerker.

Dit geldt ongeacht op welk niveau de betreffende (zorg)medewerker werkzaam is. Verder bepaalt de CAO VVT-2022-2024 dat de Raad van Bestuur van een VVT-instelling, om daarmee bij te dragen aan de professionaliteit en kwaliteit van zorgmedewerkers én van de organisatie zelf, verplicht is een adviesraad voor zorgmedewerkers in te stellen. In overleg met die adviesraad worden werkafspraken gemaakt, die betrekking hebben op de wijze waarop de adviesraad wordt betrokken bij belangrijke wijzigingen in de organisatie, die van invloed zijn op de organisatie en de uitvoering van werkzaamheden van zorgmedewerkers.

Verantwoordelijkheid specialisten

Andersom hebben ook de specialisten een verantwoordelijkheid. Handelen of nalaten in strijd met de zorg die de specialist behoort te betrachten, kan immers tuchtrechtelijk gesanctioneerd worden (artikel 47 Wet BIG). Er is trouwens kritiek op het huidige tuchtrecht, omdat het te weinig rekening zou houden met het feit dat zorgverlening in toenemende mate plaatsvindt in team- of netwerkverband (zie ook het rapport ‘Toekomstbestendig Tuchtrecht’ van 26 januari 2022).

Berucht is in dit verband een uitspraak van een tuchtcollege, waarin geoordeeld is dat het de verantwoordelijkheid van de specialist ouderengeneeskunde is om niet te werken in een omgeving waarin geen verantwoorde zorg kan worden geboden. Het centraal tuchtcollege heeft hierover in beroep weliswaar geoordeeld dat de specialist hiervan geen tuchtrechtelijk verwijt kan worden gemaakt, maar vond vervolgens niet dat een lichtere maatregel op zijn plaats was . Het is daarom goed voor te stellen, dat de specialisten ouderengeneeskunde op dit punt nog niet helemaal gerust zijn.

Ten slotte

Gezien het laatste kan inspraak van specialisten ouderengeneeskunde een goed middel zijn. Zij hebben zo meer invloed op de omgeving waarin zij werken. Hierdoor kan gezamenlijk, in goed overleg met de Raad van Bestuur en andere belanghebbenden, nog beter gewerkt worden aan goede zorg. De Raad van Bestuur heeft er groot belang bij om dit goed te regelen.

Mark van de Laar
Christiaan Riemens