Ondanks meerdere meldingen forse ontslagvergoeding voor muziekdocent

Het aantal meldingen van grensoverschrijdend gedrag in het onderwijs neemt toe. De Inspectie voor het Onderwijs telde 2152 nieuwe dossiers in het schooljaar 2022-2023. Het aantal van 1743 zaken uit 2021-2022 werd daarmee ruim overtroffen. In 75 gevallen adviseerden de vertrouwensinspecteurs om aangifte te doen van seksueel misbruik, omdat er een vermoeden was van een strafbaar feit. Het schoolbestuur is in dat geval verplicht aangifte van misbruik te doen bij de politie.

Of gedrag strafbaar is, is uiteindelijk voorbehouden aan het oordeel van de (straf)rechter. Veel vaker is er sprake van onwenselijk gedrag. Dergelijke situaties komen in de onderwijswereld meestal aan het rollen na een melding van een docent, leerling of ouder. De onderwijsinstelling is verplicht om actie te ondernemen indien er aanwijzingen zijn dat er sprake is van een onveilig werk- of leerklimaat.

Hoe (niet) te handelen

Hoe onderneem je actie? Voorop staat dat niet alleen zorgvuldigheid in acht moet worden genomen tegenover de melder, maar ook tegenover degene wiens handelen wordt bekritiseerd. In de praktijk gaat het dikwijls mis met alle gevolgen van dien. Een voorbeeld hiervan is een zaak van de Rechtbank Gelderland van 30 november 2023 waarin een muziekdocent op staande voet werd ontslagen wegens (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. De verwijten aan de docent zijn onder te brengen in de volgende categorieën: seksueel grensoverschrijdend gedrag, de wijze van communiceren, de pedagogische en didactische vaardigheden en de begeleiding van leerlingen met muziek als examenvak. Concreet concludeerde de onderwijsinstelling dat de muziekdocent:

• (vrouwelijke) leerlingen heeft aangeraakt op een manier die door hen als onprettig werd ervaren, zoals het aanraken van het bovenbeen en het vastpakken van de heupen;
• buiten school een foto van een leerling heeft gemaakt die bekeurd werd door een politieagent;
• soms openlijk zijn irritaties over de situaties binnen de school heeft laten blijken waardoor dit bij leerlingen en collega’s tot een onprettig of onveilig gevoel heeft geleid;
• op een wijze heeft gecommuniceerd die door sommige leerlingen, collega’s en ouders van leerlingen als respectloos, (te) direct en/of dominant is ervaren;
• te weinig begeleiding heeft geboden aan leerlingen met muziek als examenvak.
• keek naar borsten en billen van vrouwelijke leerlingen;
• te dicht op vrouwelijke leerlingen stond;
• zich schuldig maakte aan ongewenste aanrakingen van vrouwelijke leerlingen;
• ongewenste opmerkingen maakte naar vrouwelijke leerlingen zoals ‘wat zie jij er mooi uit’;
• ongepast en grensoverschrijdend gedrag vertoonde waardoor leerlingen muziek niet als examenvak kiezen.

De muziekdocent verweerde zich tegen de aantijgingen. De onderwijsinstelling was onvoldoende in staat om het (seksueel) grensoverschrijdende gedrag van de muziekdocent jegens leerlingen en collega’s te bewijzen. Uit het ingestelde onderzoek naar de muziekdocent waren voornoemde conclusies niet (volledig) af te leiden. De kantonrechter achtte het aannemelijk dat de wijze waarop de leerlingen het gedrag van de muziekdocent interpreteerden te maken had met een eerder verspreid filmpje over de muziekdocent dat rondging op social media. Het filmpje zou een geruchtenstroom hebben veroorzaakt en een bepaald beeld van de muziekdocent hebben gecreëerd.

De kantonrechter oordeelde dat (seksueel) grensoverschrijdend gedrag niet kon worden vastgesteld. Wel vond de kantonrechter het aannemelijk dat de wijze van communiceren van de muziekdocent onprettig kon zijn, maar niet zodanig dat er sprake was van grensoverschrijdend gedrag dat een ontslag op staande voet rechtvaardigde.

Ernstig verwijtbaar handelen van de onderwijsinstelling

Wegens het onterechte ontslag verzocht de muziekdocent om betaling van diverse vergoedingen, waaronder een billijke vergoeding wegens ernstig verwijtbaar handelen van de onderwijsinstelling. De kantonrechter overwoog dat de onderwijsinstelling om drie redenen ernstig verwijtbaar handelde:

• De aantijgingen in het verleden had de onderwijsinstelling als feitelijk juist aangenomen zonder daar onderzoek naar te doen;
• De schorsing van de muziekdocent is onzorgvuldig verlopen. De aanleiding voor de schorsing was niet duidelijk gecommuniceerd;
• Gedurende de onderzoeksperiode was niet strikt vertrouwelijk gebleven dat onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag plaatsvond. De onderwijsinstelling had de berichtgeving aan de ouders/verzorgers neutraler kunnen formuleren. Zij had volgens de kantonrechter kunnen volstaan met de mededeling dat extern onderzoek werd gedaan naar meldingen van leerlingen over een van de docenten in plaats van de vermelding dat de meldingen gingen over ongewenst gedrag.

De kantonrechter begrootte een bedrag van € 50.000,00 ter compensatie van het ernstig verwijtbaar handelen van de onderwijsinstelling. In totaal kende de kantonrechter een bedrag aan vergoedingen toe van circa € 90.000,00.

Deze uitspraak laat zien dat het geen sinecure is om op juiste wijze om te gaan met meldingen over ongewenst gedrag. Capra Advocaten houdt op 14 maart a.s. een lunchwebinar waarin relevante vragen aan de orde komen zoals: ‘Hoe ga je om met een melding? Hoe heb je aandacht voor integer gedrag binnen jouw onderwijsinstelling? Hoe onderzoek je signalen?’ Aanmelden is nog mogelijk, klik hier.

William van Wijngaarden