Schending van privacy – reden voor ontslag?

In de rechtspraak is met enige regelmaat bevestigd dat werknemers ook op de werkvloer een zekere mate van privacy hebben en dat werkgevers daar ook rekening mee moeten houden. Bijvoorbeeld ten aanzien van de vraag of een werkgever een onderzoek kan (laten) doen waarbij privacy van werknemers wordt geschonden (zie hier artikel: Vertrouwen is goed, controleren is beter) Uit de rechtspraak over dit onderwerp blijkt ook dat een schending van de privacyregels, verstrekkende gevolgen kan hebben. Zo kan de werkgever die verzoekt om een beëindiging van het dienstverband, maar die daaraan voorafgaand de privacy heeft geschonden om tot ‘een dossier’ te komen, zich geconfronteerd zien met afwijzing van het verzoek of met betaling van een vergoeding aan de werknemer, waarvoor de grondslag is gelegen in de onrechtmatige schending van de persoonlijke levenssfeer.

Privacy binnen arbeidsrelaties beperkt zich niet enkel tot de verhouding tussen werkgevers en werknemers. Juist in de onderwijssector, waar wordt gewerkt met privacygevoelige informatie, moeten werknemers zorgvuldig en vertrouwelijk omgaan met informatie. Indien werknemers dit niet doen, kan dit (ook voor hen) verstrekkende gevolgen hebben. Een recente uitspraak van de Rechtbank Noord-Holland, illustreert dit.

Uitspraak Rechtbank Noord-Holland

In deze kwestie ging het om een jongerenwerker die vanuit zijn functie ingezet werd op een middelbare school, onder meer in het kader van preventie en vroegsignalering van problemen van en bij jongeren. Twee leerlingen, meisjes van 15 jaar oud, hadden zich bij de school gemeld omdat zij zich ongemakkelijk voelden bij de jongerenwerker in kwestie. Zo zou hij hen ook buiten school actief benaderen, en had één van de meisjes spullen (onder andere een tv) aangeboden gekregen. De jongerenwerker in kwestie had op zijn beurt bij zijn werkgever aangegeven dat een meisje zich aan hem zou opdringen en overmatig veel aandacht zou vragen.

De arbeidsovereenkomst met de jongerenwerker werd door de rechter ontbonden. De rechter overwoog dat de werknemer in kwestie geen professionele afstand had gehouden tot de leerlingen. Integendeel, in plaats van afstand te houden of te nemen, had hij het contact opgezocht. Dat bleef hij doen, ook nadat hem eerder te verstaan is gegeven dat hij moest stoppen om zich te gedragen als maatschappelijk werker (en zich te bemoeien met allerlei privé zaken van leerlingen).

De kantonrechter overwoog dat niet (slechts) het voorgaande verwijtbaar is, maar overwoog expliciet dat ook verwijtbaar was dat de jongerenwerker met zijn handelen de privacy van anderen had geschonden. De jongerenwerker had vertrouwelijke informatie over anderen gedeeld met het meisje waar hij veelvuldig contact mee had. Soms appte hij met naam en toenaam privé informatie over anderen. Zo had hij bijvoorbeeld over een andere jongerenwerker geappt dat het matig met haar ging en dat hij binnenkort rustig met haar zou gaan zitten om over haar gevoel, situatie en werk te praten. Ook had hij het meisje in kwestie geappt dat een andere leerling, die hij bij voornaam had genoemd, iets had genomen wat niet echt goed viel, waarop hij de moeder van die leerling had gebeld.

Uit de uitspraak blijkt dat de jongerenwerker op de zitting had verklaard dat beide leerlingen tegen hem hadden gezegd dat hij dingen over de een aan de ander mocht vertellen. Ten aanzien daarvan overwoog de rechtbank dat, ook als dit waar zou zijn, dat dat dan niet aan hem was (om die informatie te delen) – en dus kennelijk naar het oordeel van de rechtbank niet afdeed aan de ernst van zijn handelen. De rechtbank ontbond de arbeidsovereenkomst met de werknemer wegens verwijtbaar handelen.

Belang van privacy

Weliswaar zou, indien de leerlingen inderdaad toestemming hadden verleend voor het delen van hun gegevens, mogelijk betwist kunnen worden dat er sprake is van een privacyschending. Maar ik lees de uitspraak zo, dat ongeacht die kwalificatie, het delen van vertrouwelijke gegevens van anderen, aan de jongerenwerker kan worden verweten. Daarbij zal ongetwijfeld een rol hebben gespeeld dat aan een professional die in het kader van zijn functie-uitoefening in aanraking komt met vertrouwelijke gegevens, hoge eisen mogen worden gesteld. In deze context is toestemming geen vrijbrief om (vertrouwelijke) gegevens van anderen te delen.

Voor onderwijsorganisaties is het aan te raden om het belang van privacy (actief) onder de aandacht te brengen bij werknemers. Dit zal er aan bijdragen dat werknemers zich in hun handelen bewust(er) zijn van de vertrouwelijkheid en zorgvuldigheid die zij in acht dienen te nemen. Bijkomend voordeel van het creëren van bewustwording, is dat, zo blijkt eveneens uit rechtspraak, een gewaarschuwd mens voor twee telt.

Sanne Dassen en William van Wijngaarden