Vakantie en ziekte

Een uitleg over vakantie tijdens ziekte en ziekte tijdens vakantie

Over ziek zijn én vakantie kunnen genieten bestaat vaak onduidelijkheid. Ook is vaak onduidelijk hoe het zit met ziek worden tijdens vakantie. Om ervoor te zorgen dat u tijdens de zomermaanden hierover niet hoeft te dubben, schep ik graag duidelijkheid.

Met vakantie tijdens ziekte

Ook als de werknemer ziek is, mag hij op vakantie. Wel moet hierover vooraf overleg plaatsvinden met de werkgever en eventueel de bedrijfsarts. Het is de werkgever aan te bevelen om advies te vragen aan de bedrijfsarts. Alleen de bedrijfsarts is bevoegd om te bepalen of er medische bezwaren zijn tegen verlof- of reisplannen.

Tijdens de vakantie wordt de werknemer vrijgesteld van re-integratieverplichtingen. Zo heeft hij echt vakantie. De werkgever mag de vakantiedagen van het verlofsaldo afschrijven (er bestaat discussie of dit ook mag indien de werknemer te ziek is om re-integratieactiviteiten te verrichten). Ook als de werknemer gedeeltelijk arbeidsongeschikt is en met vakantie wil, mag aftrek van vakantiedagen voor de gehele arbeidsduur plaatsvinden (en niet alleen voor de uren dat de arbeid daadwerkelijk kan worden verricht). Dit zou een logisch gevolg zijn van het vervallen van de beperkte opbouw van verlof tijdens ziekte (maar er kan getwijfeld worden dit standpunt in overeenstemming is met Europees recht).

Als een ziektedag als vakantiedag wordt aangemerkt heeft de werknemer over die dag – zoals over elke vakantiedag – recht op 100% van zijn loon, ook wanneer zijn loon gekort is wegens ziekte.

Verplicht vakantieverlof opnemen?

Over het antwoord op de vraag of de werknemer verplicht kan worden om tijdens ziekte verlof op te nemen kan ik kort zijn: het uitgangspunt is dat de tijdstippen van aanvang en einde van de vakantie overeenkomstig de wensen van de werknemer worden vastgesteld (zie artikel 7:638 lid 2 BW en o.a. de uitspraak van de Kantonrechter Leeuwarden d.d. 13 januari 2012 (ECLI:NL:RBLEE:2012:BV5584). De bedoeling is dat de werknemer vakantie geniet wanneer hij daar weer toe in staat is (met een verjaringstermijn van vijf jaar). De werkgever kan een werknemer alleen verplichten om op een bepaald moment vakantie op te nemen als het een vakantie betreft die is vastgesteld op grond van een schriftelijke arbeidsovereenkomst of cao. Als de werknemer op dat (vooraf vastgestelde) tijdstip arbeidsongeschikt blijkt te zijn, dan geldt hetgeen hierboven is uiteengezet.

Ziek worden tijdens vakantie

Als de werknemer ziek wordt tijdens vakantie geldt als uitgangspunt dat ziektedagen (of gedeelten van ziektedagen) niet als vakantiedagen gelden. Uitzondering hierop bestaat als de werknemer instemt met afschrijving van vakantiedagen (zie artikel 7:638 lid 8 BW en recent nog de uitspraak van het Hof ’s-Hertogenbosch d.d. 3 mei 2022, (ECLI:NL:GHSHE:2022:1405)). In afwijking van het uitgangspunt kan bij schriftelijke overeenkomst – dus bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst – worden bepaald dat de in enig jaar verleende vakantiedagen (of gedeelten daarvan) waarop de werknemer ziek is als vakantie gelden tot aan het wettelijke minimum van vier weken vakantie per kalenderjaar. Over bovenwettelijke vakantiedagen kunnen bij schriftelijke overeenkomst dus andere afspraken worden gemaakt (zie artikel 7:638 lid 2, 2e zin BW).

Naast artikel 7:638 lid 2, 2e zin BW is er een mogelijkheid van verrekening ‘bij voorbaat’. Werkgever en werknemer kunnen bij schriftelijke overeenkomst – dus bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst – bepalen dat vakantiedagen worden verrekend met ziektedagen. Per jaar mogen echter nooit meer ziektedagen worden verrekend dan het aantal bovenwettelijke vakantiedagen voor dat betreffende jaar (zie artikel 7:637 BW).

Ziekmelding vanuit het buitenland. Wat nu?

De werkgever kan de werknemer in zo’n geval niet verplichten om naar Nederland terug te reizen voor een bezoek aan de bedrijfsarts. Wel kan hij bijvoorbeeld van hem verlangen dat hij een verklaring van de behandelaar overlegt, zodat de bedrijfsarts (en niet de werkgever zelf!) aan de hand van die verklaring kan beoordelen of sprake is van ziekte.

Als de werknemer zich op EU-grondgebied bevindt, is het goed om te weten dat er Europese regelgeving is op dit terrein. Deze regelgeving is te vinden in de EG-Verordeningen 883/2004 en 987/2009. Op basis van deze verordeningen kan de werkgever de werknemer die stelt ziek te zijn, niet verplichten om in Nederland de bedrijfsarts te bezoeken, maar hij kan in bepaalde gevallen wel van de werknemer verlangen dat deze terugkeert naar Nederland om re-integratie-activiteiten te verrichten. Eén kanttekening is hierbij op zijn plaats: eerst zal de werkgever in het verblijfland moeten (laten) onderzoeken of er eigenlijk wel een reële mogelijkheid is dat werknemer kan re-integreren en in het bevestigende geval zal duidelijk moeten worden of werknemer medisch in staat is om deze reis te maken (zie o.a. Hof ’s-Hertogenbosch d.d. 11 maart 2021 (ECLI:NL:GHSHE:2021:714). Verder zal de werkgever in beginsel de kosten moeten vergoeden die de werknemer moet maken voor deze reis. Het is dus voor een werkgever niet verstandig om zieke werknemers al te lichtzinnig naar Nederland terug te roepen om re-integratie-activiteiten te verrichten.

Als u vragen heeft over de opname van verlof tijdens ziekte of ziekte tijdens verlof, kunt u contact opnemen met ondergetekende of uw vaste contactpersoon bij Capra.

Sjoerd Richters