Vereniging van bedrijfsartsen publiceert richtlijn Conflicten in de werksituatie

Wellicht kent u de STECR Werkwijzer Arbeidsconflicten. Deze werkwijzer is tot stand gekomen door een kenniskring, die de opdracht had om aanbevelingen te doen voor een multidisciplinaire aanpak van arbeidsconflicten. In de werkwijzer staat de rol van de bedrijfsarts centraal. Er is daarbij gekozen, zo staat in de werkwijzer, voor “juridische scherpte en maximale duidelijkheid”. De werkwijzer probeert meer duidelijkheid te geven over de bevoegdheden, de taken en de rollen van de in dit veld opererende professionals.

De meest recente versie van de STECR Werkwijzer dateert van oktober 2014. Aanvankelijk had het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) opgeroepen om deze werkwijzer niet te gebruiken. Dit werd later genuanceerd. In november 2015 volgde een verklaring waarin NVAB en STECR gezamenlijk het belang onderschrijven van het verkrijgen van “commitment” voor een advies van de bedrijfsarts. De NVAB heeft daarbij wel aangekondigd met een eigen richtlijn arbeidsconflicten te komen, die zich vooral richt op (evidence based) interventies die de bedrijfsarts kan adviseren.

Deze laatste richtlijn is recent, op 1 juli 2019, verschenen. Doel daarvan is het ondersteunen van de bedrijfsarts bij het voorkomen van conflicten in de werksituatie, en in het geval van conflicten te komen tot een constructieve oplossing.

De NVAB heeft gewezen op enkele verschillen tussen de STECR Werkwijzer en de NVAB-richtlijn. Volgens de NVAB staat bij de STECR Werkwijzer de juridische benadering op de voorgrond. In de praktijk blijkt de STECR Werkwijzer volgens de NVAB niet eenvoudig toe te passen, omdat een overzicht van mogelijke interventies ontbreekt (daarbij merk ik op dat in de STECR Richtlijn het belang van interventies wel wordt aangegeven). Voor het adviseren over interventies bij conflicten in de werksituatie heeft de NVAB daarom een eigen richtlijn ontwikkeld.

De aanbevelingen in de NVAB-richtlijn zijn bedoeld voor bedrijfsartsen. Deze aanbevelingen kunnen vanzelfsprekend ook van belang zijn voor andere adviseurs op het gebied van arbeid en gezondheid.

De NVAB-richtlijn gaat in op drie situaties:

1. Een werkende bij wie waarschijnlijk sprake is van een conflict in de werksituatie zonder ziekmelding;
2. Een werkende die zich heeft ziekgemeld bij wie waarschijnlijk sprake is van een conflict in de werksituatie;
3. Preventie van conflicten in de werksituatie.

De richtlijn bevat nauwelijks juridische verwijzingen. Juridisch is natuurlijk wel van belang dat de richtlijn een onderscheid maakt tussen wel of niet wegens ziekte arbeidsongeschikt zijn van de medewerker. De richtlijn besteedt verder in een apart hoofdstuk aandacht aan interventies. Daarbij worden enkele concrete situaties besproken, zoals conflicten bij pesten, bij seksuele intimidatie, en bij agressie en geweld.

Het hoofdstuk over preventie beschrijft meerdere risicofactoren voor het ontstaan van conflicten in de werksituatie. Hierin staan ook enkele preventieve interventies:

• Als er een risico-inventarisatie en -evaluatie is uitgevoerd, adviseert de bedrijfsarts interventies op basis van het plan van aanpak uit te voeren.
• Wanneer meer dan 20% van de werknemers in het afgelopen jaar een conflict heeft ervaren, wanneer op basis van andere signalen blijkt dat er veel conflicten voorkomen, en in beroepen met veel conflicten of een hoog risico op conflicten in de werksituatie, adviseert de bedrijfsarts bij voorkeur een intensieve conflictmanagementtraining voor werknemers en leidinggevenden.
• Wanneer bij het uitvoeren van het preventief medisch onderzoek bij werknemers sprake is van een conflict in de werksituatie en een ongunstige conflictmanagementstijl, adviseert de bedrijfsarts bij voorkeur een intensieve conflictmanagementtraining.

Het is maar dat u het weet.

De STECR werkwijzer blijkt in de praktijk al van groot belang, bijvoorbeeld in het kader van het tuchtrecht. Zie in dit verband de uitspraak van het Centraal Tuchtcollege Gezondheidszorg van 23 mei 2017. Daar staat in overweging 4.3: “In het geval van een arbeidsconflict raadpleegt de bedrijfsarts daarbij de werkwijzer arbeidsconflicten, stichting expertisecentrum re-integratie (STECR)”.

De vraag is nu wat het belang zal worden van de NVAB-richtlijn Conflicten in de werksituaties. Een andere vraag is hoe deze richtlijn zich gaat verhouden tot de STECR Werkwijzer. Vooralsnog lijkt het erop dat de richtlijn vooral aanvullend is. Het is hoe dan ook voor werkgevers van belang om van de NVAB-richtlijn kennis te hebben, omdat de eigen beroepsgroep van bedrijfsartsen de richtlijn als uitgangspunt zal hanteren. Dit zal ongetwijfeld blijken uit de adviezen van de bedrijfsarts. Adviezen die zeker ook bij arbeidsconflicten zwaar dienen te wegen.

Mark van de Laar