Eigenrisicodragerschap in het primair onderwijs: een kostbare aangelegenheid?

Met ingang van 1 augustus 2022 gaat het reglement van het participatiefonds (PF) op de schop. Dat is een periodiek terugkerend ritueel, maar deze keer gaat er wel echt wat veranderen. Dat hing al een tijdje in de lucht en de invoering is al eens uitgesteld, maar vanaf komend najaar krijgt de modernisering van het PF echt vorm.

Een schoolbestuur kan nu bij het PF een vergoeding aanvragen voor de kosten van een werkloosheidsuitkering van een voormalige medewerker. Onderwijswerkgevers zijn zogenaamde eigenrisicodragers; dat wil zegen dat de kosten van een WW-uitkering en een uit de cao volgende bovenwettelijke uitkering voor rekening en risico van de betrokken werkgever komen. In het primair onderwijs kunnen die kosten voor rekening van het PF komen, als aan de immer uitdijende regels daarvoor wordt voldaan. Die procedure is complex en ook wat onvoorspelbaar. Ook nemen de totale kosten de laatste jaren toe, tot inmiddels bijna een kwart miljard euro per jaar.

Wat gaat er nu echt veranderen?

Vanaf 1 augustus 2022 wordt de norm dat ieder schoolbestuur standaard de helft van de kosten van een eventuele uitkering betaalt. De andere helft komt voor rekening van het PF. Alleen als aan de voorwaarden uit het nieuwe reglement kan worden voldaan, dan kan maximaal nog 40% voor rekening van het PF komen. Een schoolbestuur betaalt na 1 augustus 2022 dus minimaal 10 en maximaal 50% zelf.

Om voor die extra vergoeding in aanmerking te komen moet het betrokken ontslag onder de ontslaggronden van het reglement kunnen worden gebracht en moet aan de nieuwe inspanningsverplichting worden voldaan. Die eerste voorwaarde is niet zo bijzonder; het nieuwe reglement voorziet in alle reguliere beëindigingsgronden, van onder meer ontslag wegens ziekte, ontbinding bij de Kantonrechter tot beëindiging met een vaststellingsovereenkomst. Als een bestuur kan leven met vergoeding van maar de helft van de kosten, dan is vervolgens geen enkel verzoek meer nodig.

Om in aanmerking te komen voor de aanvullende vergoeding moet worden voldaan aan de nieuwe inspanningsverplichting. Kort en goed moet er dan een financiële inspanning zijn gepleegd (van € 600,– bij een dienstverband langer dan zes maanden, vermeerderd met € 25,– per extra maand) en een inhoudelijke inspanning en moeten beide met documenten worden gestaafd. Dat lijkt op de huidige regeling, maar gaat wat betreft de inhoudelijke inspanning beslist verder. Er moet een gezamenlijke inspanning komen van werkgever en werknemer, die gericht is op het vinden van ander werk, die minimaal vier maanden voor de einddatum is gestart en bestaat uit een coaching gesprek, een arbeidsmarktkansengesprek, een mobiliteitsplan en een onderzoek naar externe verplaatsingsmogelijkheden. Anders dan nu wordt er door het PF dus ook op de inhoud van de inspanningsverplichting getoetst.

Van belang is voorts dat geen vergoedingsverzoek meer mogelijk is bij een afscheid met wederzijds goedvinden op basis van een vaststellingsovereenkomst. Deze route – die vaak werd ingezet als er onvoldoende dossier was – is daarmee nog altijd mogelijk, maar niet zonder dat de helft van de uitkeringskosten voor rekening van de werkgever komen.

Kort en goed gaan de kosten van ontslag dus na 1 augustus 2022 zonder meer omhoog en is die kostenstijging enkel te beperken door gerichte acties om instroom in de WW te voorkomen. Strategisch personeelsbeleid en een betere dossieropbouw worden dus meer nog dan nu vereist. Schoolbesturen moeten hun dossiers op orde hebben om aan deze strengere eisen te voldoen. Dat is een taak die ook vanuit goed werkgeverschap al op hen rust. De advocaten van Capra helpen graag bij de opzet en uitvoering van die plannen en bij de verbetering van de dossieropbouw!

Bart Jeroen Boiten