Examenstunt met graffiti: leerling onterecht geweerd van Walibi-uitje, gala en diploma-uitreiking

Examenstunts: wie heeft er niet aan meegedaan. Vaak laten scholieren op hun laatste schooldag van zich horen. Soms slaat het ludieke echter om in baldadigheid of vernieling. Een school voor voortgezet onderwijs hoopte met een georganiseerde ‘verkleedochtend’ de laatste schooldag voor iedereen feestelijk te laten verlopen. Een aantal leerlingen trokken echter hun eigen plan en strooiden met bakmeel, spoten met water en gooide met wc-rollen door het trappenhuis. Ook werd er met graffiti gespoten op muren, wc-deuren, spiegels en trapleuningen. Wie zich hieraan precies schuldig hadden gemaakt, was niet duidelijk. Wel gingen er namen rond. Een van deze leerlingen mocht voor straf niet deelnemen aan een Walibi-uitje, het examengala en de diploma-uitreiking. Na een klacht hierover van de moeder van de leerling oordeelde de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC) dat de school onvoldoende zorgvuldig en proportioneel had gehandeld.

Wat was er gebeurd?

Vanzelfsprekend wilde de school weten wie verantwoordelijk waren voor de vernielingen. Twee leerlingen werden in de wandelgangen genoemd als mogelijke verfspuiters. Een van die leerlingen was de zoon van klaagster. Na de verkleedochtend heeft een docent de leerling gebeld en gevraagd om vanwege het incident naar school te komen. De leerling weigerde, volgens de school onder mededeling dat “school toch klaar was”. Het lukte de school niet om de moeder van de leerling niet bereiken. Toen de leerling ook niet op een appbericht reageerde, stuurde de docent aan de leerling: “Je mag niet naar Walibi en je bent niet welkom op het gala en niet welkom op de diplomering.” De leerling appte direct terug: “huh wat hoezo……jullie er al vanuit gaan dat ik het was en nu zomaar conclusies maken”. De docent stuurt daarop terug: “Omdat je niet bent gekomen voor een gesprek vandaag”.

De moeder van de leerling voegde zich vervolgens in het appgesprek en heeft de school vijf keer gebeld, zonder resultaat. Zij liet zich intussen niet onbetuigd en stuurde onder meer de volgende berichten aan de docent: “Mocht ik geen antwoord van u ontvangen, ik sta na mijn werk (15.00u) bij uw werk om in gesprek te gaan…Helemaal van de pot gerukt, denk dat je de verkeerde mensen voor je hebt om deze onzin te flikken,….neem die telefoon op….Begin op te nemen….Het interesseert me namelijk geen ene reet dat je een docent bent, al ben je de paus, mijn kind wordt niet veroordeeld voor iets dat hij niet heeft gedaan…. Neem op……Vriendin, luister dan. Ik rij binnen enkele ogenblikken naar die school en kom je zoeken.”

De leerling miste het Walibi-uitje en het examengala dat al de volgende dag zou plaatsvinden. De moeder van de leerling wilde een gesprek met de school en stelde zich hiervoor direct beschikbaar. De school gaf echter aan dat pas weken later, na de meivakantie, een gesprek kon plaatsvinden. De moeder van de leerling wilde voorkomen dat hij ook de diploma-uitreiking zou missen en wendde zich tot de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs.

Oordeel Commissie

De Commissie overweegt dat de school een grote beleidsvrijheid heeft om maatregelen op te leggen bij onacceptabel gedrag van haar leerlingen. Het is aan de school om duidelijk te maken dat zij de maatregel jegens een leerling in kwestie zorgvuldig heeft genomen.

Bij de Commissie erkende de school dat de maatregelen niet waren genomen omdat de leerling met verf had gespoten, maar als straf omdat de school de leerling en zijn moeder niet tijdig kon spreken. De strafmaatregelen waren al binnen drie uur na de verkleedochtend opgelegd. Van de school had verwacht mogen worden dat zij, voorafgaand aan het opleggen van strafmaatregelen, op een andere manier contact had gezocht met de moeder van de (minderjarige) leerling, of haar tenminste had geïnformeerd over de noodzaak van een gesprek.

De Commissie heeft niet kunnen vaststellen dat de leerling heeft gespoten met graffiti. De school had enkel het vermoeden door geruchten in de wandelgangen. De school bleek niet expliciet andere leerlingen te hebben gehoord over de vraag of de leerling betrokken was en zo ja, wat daarbij zijn aandeel was.

De school heeft volgens de Commissie de sancties te snel een definitief karakter gegeven. De school had de maatregelen voorwaardelijk kunnen opleggen en afhankelijk kunnen stellen van de uitkomst van hoor en wederhoor. Achteraf bezien deelde de school deze overweging. De Commissie oordeelt vervolgens dat de school onvoldoende zorgvuldig en proportioneel heeft gehandeld en verklaart de klacht gegrond.

Ook in de laatste dagen van het schooljaar is het belangrijk het hoofd koel te houden. Het met elkaar in gesprek blijven, juist ook met ouders, is essentieel om onnodige escalatie te voorkomen. Daarnaast is in beginsel hoor en wederhoor noodzakelijk om passende maatregelen te (kunnen) treffen. Ook is het belangrijk om zorgvuldig te communiceren en duidelijk te maken welke (passende) maatregel voor welke gedraging wordt opgelegd.

De examenstunt is door toedoen van beide partijen nog verder uit de hand gelopen dan in eerste instantie al het geval was. Het afscheid is hiermee geëindigd met een bittere nasmaak.

Tot slot

Vanuit de Praktijkgroep Onderwijs begeleiden wij met regelmaat schoolbesturen, ook als het gaat om dit soort trajecten. Tijdig sparren over de aanpak van problemen kan onnodige procedures bij de klachtencommissie of de civiele rechter voorkomen. We helpen u graag in (mogelijke) geschillen met ouders of andere onderwijsgerelateerde problemen.

William van Wijngaarden