Een verworven recht, kan een arbeidsvoorwaarde zo maar ontstaan?

Capra Advocaten biedt studenten de mogelijkheid om stage te lopen of als werkstudent mee te werken. Deze keer een artikel geschreven door Chaïma el Mazari, tot 1 juni werkstudent in de vestiging in ’s-Hertogenbosch.

Verworven recht/ verkregen arbeidsvoorwaarde?

Tijdens de werkoverleggen worden met regelmaat zaken besproken waarin medewerkers zich op het standpunt stellen dat er sprake is van ‘verworven recht’. Er zou sprake zijn van een verkregen arbeidsvoorwaarde. Maar wat is een arbeidsvoorwaarde? En kan deze zo maar ontstaan? In een recente uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (23 april 2024 ECLI:NL: GHARL: 2024:2885) wordt ingegaan op deze vraag.

Wat zijn arbeidsvoorwaarden?

Arbeidsvoorwaarden zijn de voorwaarden waaronder een werknemer werkt. Voorbeelden hiervan zijn de arbeidsomvang, het salaris en de functie. Deze voorwaarden worden vooraf besproken en vastgelegd in de arbeidsovereenkomst. Vaak staan er ook arbeidsvoorwaarden in een cao.

Verkregen/ verworven recht?

Verkregen rechten zijn arbeidsvoorwaarden die stilzwijgend zijn ontstaan doordat werknemers en werkgevers gedurende een bepaalde tijd op dezelfde wijze handelen. Anders gezegd, het zijn rechten die niet expliciet zijn vastgelegd in de wet, cao of arbeidsovereenkomst, maar die zijn ontstaan door het gedrag van de werkgever en de werknemer.

Hoe ontstaan verkregen rechten/arbeidsvoorwaarden?

Een verkregen recht ontstaat wanneer een werknemer gedurende enige tijd een bepaald voordeel heeft gekregen en er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat hij dit voordeel ook in de toekomst zou blijven ontvangen.

De casus

In de bovengenoemde uitspraak (Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 23 april 2024, ECLI:NL: GHARL:2024:2885) betreft het twee medewerkers die al vijf jaar ploegendiensten draaien en daarvoor een ploegentoeslag krijgen. De werkgever wil deze medewerkers niet langer laten werken in ploegendienst, maar hun rooster aanpassen naar dagdiensten. Daarmee vervalt de ploegentoeslag. Daar zijn de medewerkers het niet mee eens. Zij stellen dat dat het mogen werken in ploegendienst en de daarbij behorende ploegentoeslag door tijdsverloop een arbeidsvoorwaarde zijn geworden.

Toetsing Gerechtshof aan de zes gezichtspunten

Het hof benadert de vraag of er sprake is van een verkregen recht aan de zes gezichtspunten en verwijst naar de uitspraak daarover van de Hoge Raad uit 2018 (HR 22 juni 2018, ECLI:NL:HR:2018:976). Volgens het Hof is het van belang of het gaat om een regelmatig terugkerend voordeel of een eenmalige gunst. Ook de aard van de arbeidsovereenkomst, de positie en de belangen van de werkgever en werknemer in onderling verband spelen een rol. Daarnaast is de mate van consistentie in het gedrag van de werkgever en de vraag of het om een langere periode gaat belangrijke gezichtspunten.

Oordeel Hof

Naar het oordeel van het hof is er geen sprake van ontstane arbeidsvoorwaarde oftewel een verkregen recht. Hoewel het Hof onderkent dat werknemers vanaf hun indiensttreding steeds in drieploegendienst werkzaam zijn geweest en het financiële belang aanzienlijk is, bieden de arbeidsovereenkomsten expliciet de mogelijkheid van roosterwijzigingen, staat vast dat vaker roosterwijzigingen worden doorgevoerd en laat de cao deze ruimte ook. De werkgever was derhalve bevoegd om de werkroosters van de werknemers aan te passen.

Werkgevers let op!

Het is dus van belang om als werkgever duidelijk te zijn in de communicatie over extraatjes of langdurende wijzigingen van de arbeidsvoorwaarden.

In de volgende nieuwsbrief meer over een ander onderdeel van deze uitspraak, namelijk verboden onderscheid. Mocht deze werkgever de 60-plussers uitsluiten?

Chaïma el Mazari