Gemeenteraadsverkiezingen 2022: de rechtspositie van niet terugkerende wethouders

In maart 2022 zijn er opnieuw gemeenteraadsverkiezingen. Ongetwijfeld zullen er ook binnen uw gemeente wethouders zijn die na de verkiezingen niet meer terugkeren in het college. Hoe zit het dan met de uitkeringsaanspraken en sollicitatieverplichtingen?

Appa

De rechtspositie van de gewezen wethouder is geregeld in de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa).

De gewezen wethouder heeft vanaf de dag van zijn aftreden recht op een uitkering. Die uitkering komt ten laste van de gemeente waar hij als wethouder is afgetreden. Uit hoofde van het aftreden als wethouder, bestaat geen aanspraak op een WW-uitkering. Daarvoor in de plaats is er aanspraak op deze Appa-uitkering. Evenmin bestaat recht op een Appa-uitkering als de afgetreden wethouder de AOW-leeftijd heeft bereikt.

De duur van de uitkering

Voor de vaststelling van de duur van de uitkering zijn de perioden van belang waarin de afgetreden wethouder een zogenaamde Appa-functie heeft vervuld. Met een Appa-functie wordt onder meer bedoeld: wethouder (in dezelfde of een andere gemeente), lid van het bestuur van een waterschap of lid van de Tweede Kamer .De Appa-functies moeten elkaar wel (nagenoeg) ononderbroken hebben opgevolgd; de Appa kent daar een formule voor.

De duur van de uitkering is gelijk aan de tijd waarin de voormalig wethouder een of meer Appa-functies heeft uitgeoefend zonder noemenswaardige onderbrekingen, maar bedraagt ten minste twee jaren en ten hoogste drie jaren en twee maanden. Indien het wethouderschap minder dan drie maanden heeft geduurd en er geen sprake is van andere in aanmerking te nemen Appa-functies, dan wordt de duur van de uitkering vastgesteld op zes maanden.

Als aan bepaalde voorwaarden is voldaan, kan aanspraak bestaan op een verlengde uitkering tot aan de AOW-leeftijd. Is de gewezen wethouder bij zijn aftreden vijf jaren of minder verwijderd van zijn AOW-leeftijd en heeft hij in de daaraan voorafgaande periode van twaalf jaren ten minste tien jaren en (nagenoeg) ononderbroken een Appa-functie gehad, dan wordt de uitkering voortgezet tot aan de AOW-leeftijd.

De hoogte van de uitkering

Het eerste jaar bedraagt de hoogte van de uitkering 80% van de laatstgenoten wedde, vermeerderd met de vakantie-uitkering en eindejaarsuitkering. De jaren daarna is het percentage 70.

Verrekening andere inkomsten

Nieuwe of hogere inkomsten worden met de uitkering verrekend. Inkomsten die ten tijde van het aftreden al langer dan een jaar (dus tijdens het wethouderschap) werden ontvangen, worden niet verrekend. Wel voor zover het om hogere inkomsten gaat.

Voortzetting uitkering bij invaliditeit

De Appa kent ook een voortzetting van de uitkering bij invaliditeit. De duur en hoogte van die voortzetting zijn (onder andere) afhankelijk van de invaliditeit en leeftijd. De wijze waarop de duur en hoogte van die voortgezette uitkering moet worden vastgesteld, is uitgewerkt in de Appa.

Sollicitatieplicht

Voor de gewezen wethouder die een Appa-uitkering ontvangt, geldt een sollicitatieplicht. Hij is verplicht om passend werk te zoeken en te aanvaarden. Dit geldt niet voor de eerste drie maanden na het aftreden.

Voor het college geldt de verplichting om een re-integratieplan op te stellen. In dat plan dienen activiteiten te zijn vastgesteld op grond waarvan de gewezen wethouder aan zijn verplichtingen kan voldoen. Een college dat te lichtvaardig met die verplichtingen omgaat, kan geconfronteerd worden met de consequentie dat geen sanctie kan worden opgelegd aan de gewezen wethouder die zijn sollicitatieverplichtingen niet nakomt. Het is dus van belang dat het college zich actief opstelt.

Neem gerust contact op

Voor de gemeente is het van belang om zich bewust te zijn van de verplichtingen ten aanzien van gewezen wethouders, zowel voor wat betreft de uitkeringen als voor wat betreft de sollicitatieplicht en het re-integratieplan. De ervaring leert dat zich geregeld vraagstukken voordoen die veelal te maken hebben met de bijzondere regelgeving op dit punt en gebrekkige kennis van de (overvloedige) jurisprudentie over de rechtspositie van voormalige wethouders. Met vragen over dit onderwerp kunt u uiteraard altijd contact opnemen met ondergetekende of één van de andere advocaten van Capra.

Leo Burger