De wet Appa is nog niet zo lang geleden gewijzigd (september 2012). Bij die wijziging werd de maximale uitkeringsduur (na ontslag) beperkt en meer in overeenstemming gebracht met de uitkeringsduur van een reguliere WW-uitkering. Ook werd een sollicitatieplicht ingevoerd. Het voorstel van wet waarover de Raad van State onlangs advies heeft uitgebracht (Kamerstukken II 2012-2013, 33565, nr. 4), betreft de aanpassing van de pensioenleeftijd. Dit voorstel beoogt de wet Appa in overeenstemming te brengen met de verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd. Het voorstel is op 5 maart 2013 aan de Tweede Kamer gezonden.
De al doorgevoerde wetswijziging en het huidige voorstel betreffen juist de twee regimes waarop de wet betrekking heeft. De wet bevat immers bepalingen over de uitkering na ontslag en bepalingen omtrent pensioen. Daarnaast bevat de wet bepalingen over een uitkering in verband met arbeidsongeschiktheid. Arbeidsongeschiktheid in samenhang met de wet Appa leidt nogal eens tot vragen. Dit ligt eigenlijk wel voor de hand. De regeling is namelijk anders dan die bij een ‘gewone’ aanstelling of een ‘gewone’ arbeidsovereenkomst.
De oorzaak hiervan is juist gelegen in het feit dat de politieke ambtsdrager, te weten de minister; de gedeputeerde; de wethouder; etc., geen werknemer is zoals bedoeld in de Ziektewet. Artikel 4 van de Ziektewet (Zw) bevat de definitie van werknemer: dit is degene die in een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke dienstbetrekking staat. En alsof dat niet voldoende duidelijk is, bepaalt artikel 6 Zw dat niet als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van degene die werkzaam is als, en dan volgt een opsomming van onder meer minister, staatssecretaris, gedeputeerde,wethouder, etc.. De ziektewet is dus niet van toepassing op de politieke ambtsdrager, de WIA evenmin. Dit brengt mee dat in geval van arbeidsongeschiktheid de wet Appa zelf geraadpleegd moet worden bij vragen die de uitkering betreffen.
Nu de wet Appa ziet op verschillende politieke ambtsdragers komen op verschillende plaatsen in de wet bepalingen omtrent een uitkering bij arbeidsongeschiktheid voor. Het gaat om artikel 8a e.v., artikel 53a e.v. en artikel 133a e.v. Appa. De inhoud van de genoemde artikelen komt erop neer dat in het geval de betrokkene op de dag dat de duur van de (ontslag)uitkering eindigt geheel of gedeeltelijk invalide is, de uitkering wordt voortgezet. De hoogte van de voortgezette uitkering is afhankelijk van de mate van arbeidsongeschiktheid, de duur is afhankelijk van de leeftijd van de betrokkene. Naast bepalingen over de aanvraag van de uitkering bevat de wet aanwijzingen voor de beoordeling van de (mate van) arbeidsongeschiktheid.
Het bijzondere in de wet is toch wel dat het ijkpunt voor het al dan niet aannemen van arbeidsongeschiktheid, het moment betreft waarop de ontslaguitkering eindigt. Dit brengt mee dat het er niet toe doet of de politieke ambtsdrager tijdens zijn ambtsperiode of misschien zelfs daaraan voorafgaand al arbeidsongeschikt was. Ook in de situatie dat een wethouder al arbeidsongeschikt was toen hij het ambt aanvaardde en hij nadien arbeidsongeschikt blijft, komt hij in aanmerking voor een voortgezette uitkering. In zo’n geval wordt wel gesproken over ‘het verzekeren van een brandend huis’. Onmogelijk in de praktijk van verzekeringen, maar wel een situatie die zich kan voordoen.
De Centrale Raad van Beroep heeft in 2012 twee uitspraken gedaan in zaken waar een voortgezette uitkering in verband met arbeidsongeschiktheid centraal stond. De eerste uitspraak betrof een niet inhoudelijk oordeel in een voorlopige voorziening (CRvB d.d. 16 februari 2012 (LJN: BV6632). De Raad had eerder al uitgesproken dat de oud-wethouder waar het hier om ging, gehouden was om mee te werken aan een medisch onderzoek teneinde vast te stellen of, en zo ja in welke mate, er sprake was van algemene invaliditeit in de zin van de wet Appa (zie in dit verband CRvB d.d. 25 augustus 2011; LJN: BR5901). In de uitspraak van februari 2012 droeg de Raad het college van burgemeester en wethouders op om een nieuw besluit op bezwaar te nemen naar aanleiding van de bevindingen die uit het medisch onderzoek zouden blijken. Kennelijk had het college (te) veeltijd genomen om dat besluit te nemen. Uit de eerdere uitspraak is af te leiden dat de betrokkene die een aanvraag doet om een voortgezette uitkering mee moetwerken aan een medisch onderzoek om de aanspraak op die voortzetting vast te kunnen stellen.
De meer inhoudelijke uitspraak betreft die van 23 februari 2012 (LJN: BV7777). Het ging in die uitspraak om een betrokkene die voorafgaand aan haar wethouderschap een uitkering ontving op grond van de WAO in verband met een mate van arbeidsongeschiktheid van 80 tot 100%. Zij oefende haar ambt uit van 17 februari 2003 tot 23 december 2004, waarna zij om politieke redenen aftrad. De Appa-uitkering duurde tot december 2006. De WAO-uitkering kwam gedurende al die tijd niet tot uitbetaling. Betrokkene vroeg vervolgens om een voortzetting van de Appa-uitkering. Deze aanvraag kwam niet onverwacht omdat betrokkene immers op grond van de WAO voor 80-100% arbeidsongeschikt werd geacht. Betrokkene werd voor de Appa echter niet als algemeen invalide aangemerkt. De belastbaarheid van betrokkene werd namelijk niet overschreden door de belasting die het ambt met zich bracht. Haar beperkte belastbaarheid voor de WAO werd veroorzaakt door een stabiel knieletsel. De aanpassingen die in dat verband nodig waren, nl. het niet te lang achter elkaar zitten of staan, waren in he tambt van wethouder eenvoudig te realiseren. Dit was in de praktijk overigens ook gebleken. Voor het oordeel over de arbeidsongeschiktheid was het moment bepalend, twee jaar nadat betrokkene de uitoefening van het ambt had beëindigd. Toen kwam de ontslaguitkering tot een einde. Daarbij bleef het wethouderschap overigens de maatgevende arbeid. Betrokkene was voorts van mening dat behalve fysieke klachten ook psychische klachten in de weg stonden om de maatgevende arbeid uit te voeren. De Raad ging daar echter niet in mee nu niet was vastgesteld dat die klachten aan de orde waren op het moment dat voor het geding van belang was, te weten december 2006.
Een laatste punt dat in deze uitspraak aan de orde kwam, was de stelling van appellante dat het werk als wethouder zo specifiek was, dat aan de geschiktheid voor de maatgevende arbeid geen gevolgen konden worden verbonden. Hervatting in het oude werk was volgens haar immers niet mogelijk en werk van dezelfde aard was bij andere werkgevers niet of nauwelijks voorhanden. De Raad oordeelde hierover dat het al dan niet gekozen worden voor het ambt (de verkrijgbaarheid van het werk) los stond van de vraag naar de beschikbaarheid van vergelijkbaar werk naar belasting en beloning. Het ambt van wethouder werd door de Raad impliciet niet als zeer specifiek aangemerkt.
Uit de uitspraken kunnen enkele aandachtspunten afgeleid worden. In beginsel vormt het ambt de maatgevende arbeid. Het is van belang dat met betrekking tot de vraag of sprake is van algemene invaliditeit een deugdelijk medisch en arbeidskundig onderzoek wordt uitgevoerd. De betrokkene moet hieraan meewerken. De belasting die het ambt met zich brengt moet worden vergeleken met de belastbaarheid van de betrokkene. Bij de beoordeling kan de reden van ontslag van de ambtsdrager een rol spelen. Gelet op het lange tijdsverloop tussen het einde van ambtsuitoefening en de aanvraag van een voortgezette uitkering, kan de reden van ontslag echter ook zijn betekenis verliezen.
Tenslotte verdient de Appa naast de aanpassingen aan de reguliere voorzieningen inzake werkloosheid en inzake de AOW-leeftijd, nóg een aanpassing. Ik doel hiermee op een aanpassing aan de WIA. Er bestaat op dit moment namelijk geen enkele (financiële) prikkel voor een ambtsdrager om te werken aan zijn herstel als hij voor of tijdens de ambtsperiode ziek wordt en ziek blijft. Sterker nog, er bestaat zelfs een financieel belang om na de ambtsperiode ziek te worden en te blijven. In het geval er namelijk aan heteinde van de ontslaguitkering sprake is van algemene invaliditeit, komt de ambtsdrager in aanmerking voor een voortgezette Appa-uitkering. Het is daarbij in beginsel niet relevant wanneer de arbeidsongeschiktheid die tot de algemene invaliditeit heeft geleid, is ontstaan. Een aanpassing aan de WIA komt mijns inziens tegemoet aan het meer algemene streven om de wet Appa aan te laten sluiten op de voorzieningen die gelden voor ‘gewone’ ambtenaren en werknemers.
Paula Berends-Schellens
Contact over dit onderwerp

Paula Berends-Schellens
Gerelateerd
- Alle
- Sociale zekerheid
- Overheid Arbeidsverhoudingen Sociale Zekerheid
- Overheid Politiek bestuurder en rechtspositie
- Rechtspositie bestuurders
Van passende arbeid naar bedongen arbeid: een dunne grens
Artikel
lees meerVerliest een zieke werknemer die niet wil meewerken aan een vertrekregeling zijn recht op loon?
Artikel
lees meerEinde Ziektewetuitkering en weer ziek
Artikel
lees meerHoezo een arbeidsconflict? Ik ben ziek.
Artikel
lees meerWerkgever schendt zorgplicht – aansprakelijk voor schade als gevolg van Covidbesmetting
Artikel
lees meerJurisprudentie Overheid – selectie jaaroverzicht 2022
Artikel
lees meerVereenvoudigde behandeling WIA: eenvoudiger én sneller
Artikel
lees meerSleutelfuncties, wat kun je er nog mee?
Artikel
lees meerAppa-uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid van (ex-bestuurders); een onderschat risico
Artikel
lees meerUpdate UWV Werkwijzer Poortwachter
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – september 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – juni 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – april 2022
Artikel
lees meerHeeft een werknemer met medische beperkingen recht op ander werk? Werkgevers, pas op!
Artikel
lees meerCorona : relevante onderwerpen
Artikel
lees meerArtikel in TAR COVID-19, grondrechten, ambtenaarschap en belangenafweging
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – februari 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie Overheid – selectie jaaroverzicht 2021
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts en het tuchtrecht in 2021
Artikel
lees meerWaterschappen en Provincies: de Rechtspositie bestuurders en politiek verlof
In één ochtend op de hoogte over alles wat u zou moeten weten over de positie van aftredende en nieuw aantredende wethouders en over de gevolgen van het verlenen en aflopen van politiek verlof van ambtenaren.
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – december 2021
Artikel
lees meerRisicoanalyse kandidaat-wethouders; stand van zaken wetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur
Artikel
lees meerBetaald ouderschapsverlof per 2 augustus 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – november 2021
Artikel
lees meerGesprek met Max Asscher, voormalig bedrijfsarts
Artikel
lees meerGemeenteraadsverkiezingen 2022 – kandidaat-wethouders: aandacht voor integriteit
Artikel
lees meerGemeenteraadsverkiezingen 2022: de rechtspositie van niet terugkerende wethouders
Artikel
lees meerBillijke vergoeding van € 370.000 vanwege onzorgvuldig feitenonderzoek
Artikel
lees meerPersoonlijk belang wethouder bij besluit over omgevingsvergunning?
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – oktober 2021
Artikel
lees meerOnline kennisbijeenkomst Den Haag: arbeidsongeschiktheid
Online kennisbijeenkomst 4 november
lees meerOnline kennisbijeenkomst Den Bosch: arbeidsongeschiktheid
Online kennisbijeenkomst 14 oktober
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – september 2021
Artikel
lees meerOver de bedrijfsarts, bingo’s en ontslag
Artikel
lees meerHet coronavirus en de overheid: arbeidsrechtelijke vragen
Artikel
lees meerActueel: Arbeidsrechtelijke vragen over het coronavirus
Artikel
lees meerDe preventieve rol van de bedrijfsarts (deel 2)
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – juni 2021
Artikel
lees meerUpdate: Code oranje en vakantierichtlijnen
Artikel
lees meerMag een werkgever voorwaarden verbinden aan de wedertewerkstelling van werknemer?
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts in de knel?
Artikel
lees meerKomt een militair bij de dokter
Artikel
lees meerWat gaat voor: oordeel bedrijfsarts of deskundigenoordeel UWV?
Artikel
lees meerLangdurig ziek? Extra inspanning vereist bij herplaatsing
Artikel
lees meerBovenwettelijke uitkeringsrechten uit de CAO Gemeenten en de WNT
Artikel
lees meerWerken met oproepkrachten? Vergeet het aanbod van een vaste arbeidsomvang niet
Artikel
lees meerEen jaar later en 100 adviezen van het OMT verder: Covid-19
Artikel
lees meerZiekte en disfunctioneren: een complexe combi
Artikel
lees meerWeigering passende functie te aanvaarden? Dan geen transitievergoeding!
Artikel
lees meerBent u eigenlijk wel eigenrisicodrager?
Artikel
lees meerDe preventieve rol van de bedrijfsarts
Artikel
lees meerWet bedrag ineens, RVU en verlofsparen akkoord in Eerste Kamer
Artikel
lees meerWetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en functioneren bestuur
Artikel
lees meerCovid-19 en de mondkapjesplicht
Artikel
lees meerWetsvoorstel ‘RIV-toets UWV door arbeidsdeskundigen’
Artikel
lees meerIs Covid-19 van invloed op de omvang van de billijke vergoeding?
Artikel
lees meerZet een contractuele opzegtermijn de WNT opzij?
Artikel
lees meerWetsvoorstel Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen
Artikel
lees meerEen handdruk anno 2020: ontslag op staande voet?
Artikel
lees meerHet uitsluiten van een lid van de ondernemingsraad
Artikel
lees meerCode oranje en vakantierichtlijnen
Artikel
lees meerOmvang re-integratieverplichting werknemer: hoe zat het ook al weer?
Artikel
lees meerOmvang re-integratieverplichting werkgever: hoe zat het ook al weer?
Artikel
lees meerCOVID-19 (Corona), re-integratie en het UWV – 3
Artikel
lees meerAanvullend geboorteverlof per 1 juli ingevoerd
Artikel
lees meerThuiswerken, de zorgplicht van de werkgever en de rol van de ondernemingsraad
Artikel
lees meerControle en ontslag van een ‘arbeidsongeschikte’ werknemer
Artikel
lees meerTransitievergoeding bij herplaatsing van een langdurig arbeidsongeschikte medewerker
Artikel
lees meerCOVID-19 (Corona), re-integratie en het UWV
Artikel
lees meerZorg zzp-er in de zorgen?
Artikel
lees meerRecht op compensatie van de transitievergoeding voor diepslapers?
Artikel
lees meerTijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming provincies, gemeenten, waterschappen en de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba
Artikel
lees meerMinister: zzp’ers in de zorg? Die zijn helemaal geen zzp’er!
Artikel
lees meerDe rol van de bedrijfsarts volgens het Centraal Tuchtcollege Gezondheidszorg
Artikel
lees meerDe arbeidsrechtadvocaat als conflictmanager
Artikel
lees meerZiekmelding vanuit het buitenland; wat nu?
Artikel
lees meer(Overheids)werkgever: Vraag UWV tijdig om compensatie van uitbetaalde transitievergoedingen aan arbeidsongeschikte werknemers
Artikel
lees meerRechtbank Midden-Nederland: compensatie zwangerschapsverlof VO-docente niet alleen tijdens zomervakantie
Artikel
lees meerKennisbijeenkomst Wet arbeidsmarkt in balans en de positie van de zzp’er in Maastricht – 10 oktober (2019)
Kennisbijeenkomst
lees meerHet belang van een zorgvuldig proces bij conflicten en ziekte
Artikel
lees meerFeitenonderzoeken en privacybescherming
Artikel
lees meerZorg aan Zet Limburg: Workshop duurzame inzetbaarheid en de rol van de bedrijfsarts – 21 maart (2019)
Bijeenkomst in samenwerking met Zorg aan Zet
lees meerMedewerker ziek uit dienst? Pas op voor verhaal Ziektewetuitkering!
Artikel
lees meerMoet de werkgever zieke medewerkers milder beoordelen dan gezonde collega’s?
Artikel
lees meerRe-integratie van zieke medewerkers: het blijft opletten geblazen!
Artikel
lees meerDe taken en verantwoordelijkheden van de bedrijfsarts
Artikel
lees meerRechten en verplichtingen van voormalige wethouders
Artikel
lees meerEigenrisico dragen voor ZW en WGA: wat betekent dat?
Artikel
lees meerVervolg: Vrijwillige vertrekregeling in sociaal plan is geen RVU
Artikel
lees meerRisicoanalyse integriteit kandidaat-wethouders
Artikel
lees meerAfspraak is afspraak? Actualiteiten WNT in de zorg
Artikel
lees meerRegeerakkoord: de ‘normalisering’ gaat door en de WWZ wordt deels teruggedraaid!
Artikel
lees meerMag Raad van Toezicht eigen beloning verhogen?
Artikel
lees meerIedereen is gelijk, maar niet hetzelfde
Artikel
lees meerRe-integratieperikelen: loondoorbetaling terecht gestaakt?
Artikel
lees meerAfspraak is afspraak
Artikel
lees meerVerzekeringsarts: verlengstuk van Uwv of onafhankelijk deskundige?
Artikel
lees meerWat zijn de gevolgen van de Evaluatiewet WNT?
Artikel
lees meerColumn: Alternatieve feitenonderzoeken?
Artikel
lees meerTussen servet en tafellaken: de studentpromovendus in arbeidsrechtelijk perspectief
Artikel
lees meerHof ’s-Hertogenbosch: ‘Vrijwillige vertrekregeling in Sociaal Plan is geen RVU’
Artikel
lees meerOverzicht van recente tuchtrechtspraak over de bedrijfsarts
Artikel
lees meerDe rol van de bedrijfsarts in de gewijzigde Arbowet
Artikel
lees meerAansluitende uitkering na 65 jaar mogelijk in het Primair Onderwijs
Artikel
lees meerDe Wet werken na de AOW-gerechtigde leeftijd: minder bescherming voor AOW’ers
Artikel
lees meerDe no-riskpolis; een korte bespiegeling van een stukje Ziektewet
Artikel
lees meerDe Wet werk en zekerheid bij de Rijksoverheid
Artikel
lees meerFeitenonderzoeken: geen sinecure
Artikel
lees meerDe “zieke” werknemer versus de “zieke” ambtenaar
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts: onderwerp van wetgeving en procedures
Artikel
lees meerPrincipieel is ook een optie, sprak de opportunist
Artikel
lees meerWachtgeldgegevens en de Wob
Artikel
lees meerRisicoanalyse integriteit Gedeputeerde Staten en dagelijks bestuur waterschappen
Artikel
lees meerDe Wet normering topinkomens en variabele beloningen
Artikel
lees meerHet bewustwordingsgesprek
Artikel
lees meerGeslaagde bijeenkomst Voorbij het ambt
Artikel
lees meerHet ambt voorbij: de rechten en verplichtingen van een gewezen politieke ambtsdrager
Artikel
lees meerUitnodiging bijeenkomst 10 april 2014 ‘Voorbij het ambt’
Artikel
lees meerNetwerkbijeenkomsten ‘het ambt van raadslid’
Artikel
lees meerWetsvoorstel Werk en Zekerheid
Artikel
lees meerDe gemeenteraadsverkiezingen komen eraan
Artikel
lees meerEen beetje meer integer graag!
Artikel
lees meerVerwijtbare werkloosheid, wel of geen WW?
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts bedreigd
Artikel
lees meerIs RSI (of CANS) een hersenschim?
Artikel
lees meerDe “no risk polis”; een tegemoetkoming in de kosten van loondoorbetaling bij ziekte
Artikel
lees meerDe “no risk polis”; een tegemoetkoming in de kosten van loondoorbetaling bij ziekte
Artikel
lees meerDe Ziektewet is gewijzigd
Artikel
lees meerUitbreiding tijdsbestedingsnorm wethouder versus tijdelijke waarneming in collegeverband
Artikel
lees meerDe arbeidsongeschikte politieke ambtsdrager
Artikel
lees meerOverheidswerkgever en bovenwettelijke uitkeringslasten
Artikel
lees meerWat verandert er door de ‘Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector’?
Artikel
lees meerCapra Maastricht: grenzeloze advisering
Artikel
lees meerDe voorbeeldfunctie van de bestuurder
Artikel
lees meerKabinetsplannen voor aanpassing van het ontslagrecht en de WW
Artikel
lees meerOntslag wegens het niet meewerken aan re-integratie geeft recht op WW en kost de overheidswerkgever geld
Artikel
lees meerWijziging in de AOW per 1 april 2012
Artikel
lees meerGrensarbeid, een complex verhaal, deel II
Artikel
lees meerGrensarbeid, een complex verhaal
Artikel
lees meerDe (niet) terugkerende wethouder
Artikel
lees meerWerkgever sneller aansprakelijk voor psychische arbeidsongeschiktheid als gevolg van het werk
Artikel
lees meerEen nieuwe tijdelijke baan aangeboden tijdens de re-integratiefase. Wat dan?
Artikel
lees meerOpbouw verlofaanspraken tijdens ziekte
Artikel
lees meerHet advies van de bedrijfsarts
Artikel
lees meerWijzigingen rechtspositie politieke ambtsdragers
Artikel
lees meerOproep werkhervatting na hersteldmelding
Artikel
lees meerStand van zaken jurisprudentie loonsanctie
Artikel
lees meerRechtspositionele mogelijkheden versus politieke wenselijkheden en andersom
Artikel
lees meerOntslagbescherming tijdelijke aanstelling
Artikel
lees meerVerlies vakantiedagen tijdens ziekte (zaken Schultz-Hoff en Stringer e.a.)
Artikel
lees meerPreventie werkt!
Artikel
lees meerEigenrisicodrager voor de WGA
Artikel
lees meerInstellen medisch onderzoek na ontslag
Artikel
lees meerZiekte van Lyme aangemerkt als beroepsziekte
Artikel
lees meerVerhaal re-integratiekosten op veroorzaker ongeval
Artikel
lees meerSituatieve arbeidsongeschiktheid
Artikel
lees meerVerbod op verrichten nevenfunctie
Artikel
lees meer