Risicoanalyse kandidaat-wethouders; stand van zaken wetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur

Op 31 augustus 2020 is bij de Tweede Kamer het wetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur ingediend. Daarin is onder andere geregeld dat de Verklaring omtrent gedrag (VOG) voor wethouders een benoemingsvereiste wordt. Mijn collega, Esther van Gaal, heeft over de inhoud van het wetsvoorstel al eerder een artikel geschreven op deze site; zie daarvoor wetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en functioneren bestuur.

Eind juni 2021 ging de ministerraad akkoord met een zogeheten Nota van Wijziging van het wetsvoorstel. De regering stelde daarin onder meer voor om een risicoanalyse voorafgaande aan de benoeming van wethouders, wettelijk verplicht te maken. De regering wilde daarmee bereiken dat zowel de verplichte VOG als de verplichte risicoanalyse bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 zou gelden.

De Nota van Wijziging is voor advies aan de Raad van State voorgelegd. De Raad van State heeft op 3 november 2021 zich zeer kritisch uitgelaten over die Nota van Wijziging. Bij brief van 15 november 2021 heeft de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de Tweede Kamer laten weten dat zij de Nota van Wijziging niet bij de Tweede Kamer zal indienen. Dit betekent dat de in de Nota van Wijziging neergelegde voorstellen vooralsnog van tafel zijn.

De Minister kondigt aan om de verplichte risicoanalyse in een ander wetsvoorstel op te nemen. Maar een dergelijke wet zal er zeker niet vóór de aankomende gemeenteraadsverkiezingen zijn. Het oorspronkelijke wetsvoorstel – zonder de verplichte risicoanalyse – zal, als het aan de regering ligt, per 1 april 2022 wet zijn, zodat de VOG als benoemingsvereiste op zijn vroegst pas van kracht zal zijn op de na de gemeenteraadsverkiezingen nieuw te benoemen wethouders.

Ook al is een risicoanalyse voor kandidaat-wethouders met betrekking tot de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 voorlopig dus niet wettelijk verplicht, de Minister roept de burgemeesters wel op om de risicoanalyses te doen. De burgemeester heeft op grond van artikel 170 van de Gemeentewet een bijzondere verantwoordelijkheid. De burgemeester dient de integriteit van de gemeente te bevorderen, dus ook de bestuurlijke integriteit.

Meer informatie?

Wij geven u een beproefd instrument om invulling te geven aan die verantwoordelijkheid: de risicoanalyse integriteit. Hierover leest u meer op de pagina risicoanalyse integriteit wethouders.

Leo Burger