Mijn collega Jacobien Frederix-Gianotten heeft eerder in een artikel de vraag besproken of inzage in een elektronisch patiëntendossier (EPD) reden is voor een ontslag op staande voet. Het EPD blijkt een aantrekkende werking te hebben. De zeer recente discussie rondom het inzien van het patiëntendossier van een Nederlandse realityster toont dit nog maar eens aan. Ook in een recente uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam stond de vraag centraal of een medewerker op staande voet ontslagen mocht worden na het inzien van een EPD. Het Hof oordeelde dat dit mocht.
De casus
De medewerkster in kwestie werkte sinds 2001 als secretaresse in het ziekenhuis. Dit ziekenhuis maakt gebruik van het EPD. Hierin staan vertrouwelijke persoons-, medische en andere gegevens van patiënten. Het ziekenhuis heeft een interne gedragscode voor onder meer het gebruik van het EPD. Hierin is duidelijk opgenomen dat het onterecht inzien van patiëntengegevens leidt tot arbeidsrechtelijke maatregelen. In 2013 gaat het mis. De medewerkster kan de verleiding kennelijk niet weerstaan en bekijkt een EPD. Hiervoor krijgt zij een waarschuwing. Ook wordt de medewerkster voorgehouden dat bij herhaald misbruik zwaardere arbeidsrechtelijke maatregelen volgen. In 2017 gaat opnieuw mis. De medewerkster bekijkt meermaals het dossier van een patiënt. Omdat er wederom sprake is van een onterechte inzage wordt de medewerkster op staande voet ontslagen. De kantonrechter laat dit ontslag in stand. Het betoog dat er sprake was van een vergissing wordt niet geloofwaardig geacht.
Uitspraak Gerechtshof Amsterdam d.d. 6 februari 2018
Het Hof volgt de kantonrechter en stelt dat de werkneemster bekend was met de gedragscode. Deze gedragscode is volgens het Hof ingebed in de cultuur van het ziekenhuis en wordt regelmatig besproken op de werkvloer. De aangevoerde persoonlijke omstandigheden doen hier niets aan af. Volgens het Hof mag juist van een medewerker met een lange staat van dienst worden verwacht dat zij uiterst zorgvuldig omgaat met de in het EPD opgenomen vertrouwelijke gegevens van patiënten. Hierbij hecht het Hof belang aan de eerder gegeven waarschuwing. De medewerkster gold als gewaarschuwd mens.
Naar het oordeel van het Hof is er dan ook sprake van een dringende reden. Leeftijd, diensttijd en staat van dienst doen hieraan niets af. Het ontslag op staande voet is rechtsgeldig. Omdat het eindigen van de arbeidsovereenkomst het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen of nalaten wordt geen transitievergoeding toegekend.
Mag een ambtenaar een EPD inzien?
De vraag komt op of de hoogste ambtenarenrechter, de Centrale Raad van Beroep, deze vraag hetzelfde zou hebben beantwoord. Ook in de sector zorg zijn immers (nog) ambtenaren werkzaam. De arbeidsrechtelijke consequenties van een gedraging zoals in de besproken uitspraak is echter nog nooit ter toetsing voorgelegd. Toch durf ik te stellen dat de Centrale Raad van Beroep een nog striktere toetsingsmaatstaf hanteert. Al in 2013 oordeelde de Raad dat een ambtenaar te allen tijde een eigen verantwoordelijkheid heeft met betrekking tot het omgaan met vertrouwelijke gegevens. Het betrof een kwestie waarin een ambtenaar werkzaam bij een gemeente niet-functionele raadplegingen in persoonsvertrouwelijke gegevensbestanden had verricht. Een vergelijk met het inzien van een EPD dringt zich op.
De betrokken ambtenaar stelde dat hij van de geldende gedragsregels niet of niet in toereikende mate op de hoogte was gesteld. Dit betoog kon volgens de Raad niet slagen. De Raad verwees naar de door de werkgever ingevoerde gedragscode. Daarin was vastgelegd dat de ambtenaar functioneel diende om te gaan met gevoelige informatie en de privacy van cliënten diende te respecteren. Deze gedragscode was bekend gemaakt op het intranet van de ambtelijke organisatie. Opvallend was dat de Raad nadrukkelijk overwoog dat de betrokken ambtenaar ook los van enige voorlichting door de werkgever had moeten begrijpen dat bij niet-functionele raadplegingen in persoonsvertrouwelijke gegevensbestanden, de grenzen van het toelaatbare worden overschreden. Een strafontslag (ontslag op staande voet in het ambtenarenrecht) bleef in stand.
Wet normalisering rechtspositie ambtenaren
De rechtspositie van een groot aantal ambtenaren gaat veranderen. De naam van deze wet is echter misleidend. De verwachting is dat materiële rechtsposities niet zozeer veranderen. Het is het formele procesrecht dat wijzigt. De meeste ambtenaren gaan vallen onder de werking van het private arbeidsrecht. Zij krijgen in plaats van een eenzijdige aanstelling, een tweezijdige arbeidsovereenkomst. De bestuursrechter is daarmee niet langer bevoegd. Een geschil wordt in de toekomst voorgelegd aan de civiele rechter. Die toetst aan het binnen het civiele recht ontwikkelde toetsingskader. Voor ambtelijke werkgevers in de zorg is een aanbeveling dan ook op zijn plaats.
Zorg voor een actueel intern reglement
Wordt de jurisprudentie bezien dan hecht de civiele rechter bijzonder aan de voorlichting van medewerkers. Regels en de consequentie van het overtreden daarvan moeten duidelijk zijn voor de medewerkers. In een reglement zal dan ook voldoende duidelijk moeten staan dat medewerkers niet onbevoegd medische gegevens mogen bekijken. Ook moet worden aangegeven wat de sancties zijn als dit toch gebeurt. Deze eisen lijken verdergaand dan de algemene waarschuwing die volgende de bestuursrechter voldoende kan zijn.
Hoewel het altijd raadzaam is uw reglementen periodiek te bezien en te bespreken met de medewerkers, is dit voor de werkgevers die nu nog onder het ambtenarenrecht vallen zeer aan te bevelen. Vraagt u zich af of de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) op uw organisatie van toepassing is en welke gevolgen dit met zich brengt, neem dan contact op met een van de advocaten van Capra. Ook wanneer de Wrna niet van toepassing is maar u zich afvraagt of uw reglementen voldoende actueel zijn, kunt u ons natuurlijk bellen of mailen.
En Barbie dan?
En de vraag of het EPD van Barbie door iedere medewerker van het ziekenhuis mocht worden ingezien laat zich dan ook beantwoorden met een duidelijke nee. Want eens een realityster, betekent niet altijd realityster.
Contact over dit onderwerp
Maartje Rutten
Gerelateerd
- Alle
- Integriteit
- Zorg Integriteit
Schoolbestuurders actief bij onderwijsadviesbureaus: belangenverstrengeling?
Artikel
lees meerSanctioneren bij niet-integer gedrag: weet u wat u moet doen?
Artikel
lees meerZich gedragen als een goed ambtenaar
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – juli 2024
Artikel
lees meerIntegriteit politiek ambtsdragers: heikel onderwerp
Artikel
lees meerSociale veiligheid op de provinciale werkvloer
Artikel
lees meerLunchwebinar: Aandachtspunten grensoverschrijdend gedrag bij Provincies
Lunchwebinar 20 juni 2024
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – mei 2024
Artikel
lees meerLunchwebinar: Grensoverschrijdend gedrag in de zorg
Lunchwebinar 22 april 2024
lees meerBeloofd is beloofd
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – april 2024
Artikel
lees meerGrensoverschrijdend gedrag binnen het ziekenhuis
Artikel
lees meerWangedrag van de ambtenaar
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – maart 2024
Artikel
lees meerOndanks meerdere meldingen forse ontslagvergoeding voor muziekdocent
Artikel
lees meerGrensoverschrijdend gedrag vertonen als medisch specialist = einde oefening. Of toch niet?
Artikel
lees meerEen melding grensoverschrijdend gedrag. En dan?
Artikel
lees meerTraining Arbeidsconflict voor vertrouwenspersonen
Training
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – december 2023
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – oktober 2023
Artikel
lees meerDe klokkenluider van de ‘Amstre dame’
Artikel
lees meerOntslag op staande voet wegens stiekem uitje naar de Efteling
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – augustus 2023
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – juli 2023
Artikel
lees meerGrensoverschrijdend gedrag leidt tot ontslag op staande voet
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – juni 2023
Artikel
lees meerGeen billijke vergoeding na een beëindiging dienstverband met wederzijds goedvinden
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – mei 2023
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – april 2023
Artikel
lees meerNieuwe Cao Gemeenten en Cao SGO na bekrachtiging principeakkoord 2023
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – maart 2023
Artikel
lees meerVerplichtstelling vertrouwenspersoon
Artikel
lees meerWebinar – Grensoverschrijdend gedrag: het gaat toch mis en nu
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – februari 2023
Artikel
lees meerNa (aangekondigde) stakingen toch akkoord Cao Gemeenten en Cao SGO 2023
Artikel
lees meerHELP! Een melding over ongewenst gedrag! Wat nu?
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – januari 2023
Artikel
lees meerJurisprudentie Zorg – selectie jaaroverzicht 2022
Artikel
lees meerWet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur (tweede tranche)
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – december 2022
Artikel
lees meerWebinar Grensoverschrijdend gedrag in het onderwijs en de zorg – AvdR
Artikel
lees meerWet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur: nieuwe integriteitsregels en geheimhoudingsregeling
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – november 2022
Artikel
lees meerGrensoverschrijdend gedrag binnen de zorg: wat kunt ú doen?
Artikel
lees meerAanpak Ministerie van OC&W tegen discriminatie en racisme
Artikel
lees meerOntslag werkneemster ROC na publicatie kritisch boek
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – oktober 2022
Artikel
lees meerIntegriteit, niet in beton gegoten, bespreek het!
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – september 2022
Artikel
lees meerAppa-uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid van (ex-bestuurders); een onderschat risico
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – augustus 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – juli 2022
Artikel
lees meerGrensoverschrijdend gedrag en ernstige verwijtbaarheid
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – juni 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – mei 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – april 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – maart 2022
Artikel
lees meerWat we kunnen leren van de zaak G. tegen Volt
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – februari 2022
Artikel
lees meerHet beroepsgeheim van de bedrijfsarts volgens de tuchtrechter
Artikel
lees meerArtikel in TAR COVID-19, grondrechten, ambtenaarschap en belangenafweging
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – januari 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie Zorg – selectie jaaroverzicht 2021
Artikel
lees meerIntegriteitsschending? Het belang van goed onderzoek
Artikel
lees meerOntslag op staande voet en het belang van onverwijld handelen – AdvR TV
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – december 2021
Artikel
lees meerIntegriteit voor zorginstellingen
Online kennisbijeenkomst 15 februari 2022
lees meerVergewisplicht voor werkgevers in de zorg
Webinar 20 januari 2022
lees meerIntegriteitsgrenzen in de zorg
Artikel
lees meerRisicoanalyse kandidaat-wethouders; stand van zaken wetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur
Artikel
lees meerZorgvuldig onderzoek en adequate belangenafweging bij ontslag op staande voet leraar
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – november 2021
Artikel
lees meerNoot JAR Geen ontbinding op de e-grond ondanks strafrechtelijke veroordeling voor zware mishandeling van een collega
Artikel
lees meerMeToo versus ook gij
Artikel
lees meerGemeenteraadsverkiezingen 2022 – kandidaat-wethouders: aandacht voor integriteit
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – oktober 2021
Artikel
lees meerBillijke vergoeding van € 370.000 vanwege onzorgvuldig feitenonderzoek
Artikel
lees meerPersoonlijk belang wethouder bij besluit over omgevingsvergunning?
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – september 2021
Artikel
lees meerNoot AB Hoger beroep over een kerstcadeau
Artikel
lees meerNoot AB Ontslag brandweerman in verband met lidmaatschap Hells Angels
Artikel
lees meerOnderwijsinstellingen besteden weinig aandacht aan integer gedrag
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – augustus 2021
Artikel
lees meerNoot JAR Openen gevangenisdeuren voor pizzabezorger wel verwijtbaar, maar niet ernstig
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – juli 2021
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – juni 2021
Artikel
lees meerAltruïsme of ernstig verwijtbaar handelen?
Artikel
lees meerDiefstal en mishandeling ≠ diefstal en/of mishandeling
Artikel
lees meerGastcolumn: Voorkomen is beter dan genezen
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – mei 2021
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – april 2021
Artikel
lees meerOnrechtmatig inzien patiëntendossier? Rechter matigt boete tot € 350.000
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – maart 2021
Artikel
lees meerGrensoverschrijdend gedrag in het onderwijs
Artikel
lees meerIntegriteit: het belang van het gesprek daarover
Artikel
lees meerErnstig verwijtbaar handelen en het recht op een transitievergoeding deel II
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – februari 2021
Artikel
lees meerIntegriteit – Affectieve relatie tussen de gemeentesecretaris en ondergeschikte
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Zorg – januari 2021
Artikel
lees meerNut en noodzaak van ambtelijke gedragscodes
Artikel
lees meerWetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en functioneren bestuur
Artikel
lees meerFoute foto’s op je privé telefoon: integer of niet?
Artikel
lees meerIntegriteit en geanonimiseerde verklaringen
Artikel
lees meerDe VOG-verklaring als essentieel onderdeel in de totstandkoming van een arbeidsovereenkomst
Artikel
lees meerEen handdruk anno 2020: ontslag op staande voet?
Artikel
lees meerErnstig verwijtbaar handelen en het recht op een transitievergoeding
Artikel
lees meerAandacht voor integriteit in de zorg
Artikel
lees meerWebinars : Integriteit in de zorg
In drie online webinars verdieping over integriteit in de zorg
lees meerToename van arbeidsrechtelijke rechtszaken over ambtenaren
Blog Publiek Arbeidsrecht
lees meerIntegriteit op de universiteit
In drie online webinars verdieping over integriteit op de universiteit
lees meerIntegriteit in het onderwijs lastig?
Artikel
lees meerBijzondere eisen voor medewerkers in de zorg: niet alleen in corona-tijd
Artikel
lees meerWerkgevers, controleer uw gedragscode (en sanctiebeleid)!
Artikel
lees meerUpdate Alcohol- en drugstesten: maak werk van ADM-beleid
Artikel
lees meerIntegriteit volgens de civiele rechter
Artikel
lees meerIntegriteit in tijden van corona
Artikel
lees meerHerplaatsingsonderzoek: oud en nieuw
Artikel
lees meerWerkgever vernietigt arbeidsovereenkomst na bedrog psychotherapeut op CV
Artikel
lees meerWetenschappelijke integriteit is een pijler voor betrouwbare wetenschap
Artikel
lees meerDe arbeidsrechtadvocaat als conflictmanager
Artikel
lees meerIntegriteit, oftewel het morele kompas
Artikel
lees meerIntegriteit binnen de zorg
Artikel
lees meerZorgseminar “Welkom arbeidsrecht”
Zorgseminar Wnra in de zorg in Utrecht
lees meerFeitenonderzoeken en privacybescherming
Artikel
lees meerCapra Advocaten neemt Integriteit.nl Training & Advies over
Nieuws
lees meerIntegriteitsanalyse besturen provinciale staten
Nieuws
lees meerIntegriteitsanalyse leden en (hoog)heemraden waterschappen
Nieuws
lees meerMasterclass integriteit en bewustwording voor leidinggevenden in de zorg
Masterclass over integriteit voor leidinggevenden in de zorg
lees meerColumn: Schade ten gevolge van integriteitsonderzoeken
Artikel
lees meerUpdate voorgenomen maatregelen ter versterking van de integriteit van het lokaal bestuur
Artikel
lees meerEerste Kamer neemt voorstel aanpassing Wet BIG aan
Artikel
lees meerUitgesproken: Satudarah
Artikel
lees meerSelectie Jurisprudentie Zorg 2e kwartaal 2018
Artikel
lees meerOntslag op staande voet zes dagen voor einde van de arbeidsovereenkomst
Artikel
lees meerMag iedere ziekenhuismedewerker het patiëntendossier van Barbie inzien?
Artikel
lees meerUitgesproken: Frans Naerebout
Artikel
lees meerHof: medicijngebruik geen excuus voor vervalsen diploma
Artikel
lees meerRisicoanalyse integriteit kandidaat-wethouders
Artikel
lees meerColumn: Zorgvuldigheidseisen bij feitenonderzoeken
Artikel
lees meerZwijgen is zilver, spreken is goud?
Artikel
lees meerIn beeld: het ontslagrecht na de normalisering
Artikel
lees meerIs onrechtmatige inzage in EPD reden voor ontslag op staande voet?
Artikel
lees meerDe frauderende apotheker en samenloop van rechtsgangen
Artikel
lees meerColumn: Integriteit bij de overheid: een blijvend hot issue
Artikel
lees meerBelangenverstrengeling hoogleraar leidt tot strafontslag
Artikel
lees meerOproep aan schoolbesturen: zet integriteit op de agenda
Artikel
lees meerColumn: Alternatieve feitenonderzoeken?
Artikel
lees meerGovernancecode Zorg 2017: goed bestuur in de zorg
Artikel
lees meerEen vakbekwame zorgcoördinator gaat over de schreef
Artikel
lees meerDe integere zorgbestuurder?
Artikel
lees meerFeitenonderzoeken: geen sinecure
Artikel
lees meerNiet elke fout is een integriteitsschending
Artikel
lees meerEen beetje integer …
Artikel
lees meerRisicoanalyse integriteit Gedeputeerde Staten en dagelijks bestuur waterschappen
Artikel
lees meerOntbinding arbeidsovereenkomst verpleegkundige wegens schending geheimhoudingsplicht!?
Artikel
lees meerHet bewustwordingsgesprek
Artikel
lees meerNetwerkbijeenkomsten ‘het ambt van raadslid’
Artikel
lees meerMisbruik van Suwinet wordt aangepakt
Artikel
lees meerDe gemeenteraadsverkiezingen komen eraan
Artikel
lees meerEen beetje meer integer graag!
Artikel
lees meerLeidt loonbeslag tot strafontslag?
Artikel
lees meerLidmaatschap Hells Angels en Satudara reden voor ontslag?
Artikel
lees meerPubliek/private samenwerking: integriteit in een ander daglicht?
Artikel
lees meerIntegriteit overkomt je
Artikel
lees meerDe voorbeeldfunctie van de bestuurder
Artikel
lees meerIntegriteit, een blijvend actueel onderwerp
Artikel
lees meerOntzeggen afscheidsreceptie na ontslag is Awb-besluit
Artikel
lees meerKlokkenluiden of onrechtmatig lekken
Artikel
lees meer