Als een wethouder begint aan zijn ambtstermijn, maakt hij vaak met de werkgever waar hij als werknemer in dienst is, afspraken over zijn overstap. Hij wordt daarbij gesteund door de wet, want zowel in de Ambtenarenwet (Aw) als in het Burgerlijk Wetboek (BW) zijn bepalingen opgenomen die eventuele drempels weg kunnen nemen om die overstap te maken. Zo bepaalt artikel 125c Aw dat een wethouder tijdelijk ontheven wordt van zijn functie. In het BW (artikel 7:643 BW) is geregeld dat de wethouder van zijn werkgever kan verlangen dat hij hem (onbetaald) buitengewoon verlof verleent. In de diverse ambtelijke rechtspositieregelingen en in CAO’s zijn bepalingen opgenomen over de (al dan niet) doorbetaling van het loon en de premies voor de sociale verzekeringen in deze periode.
Wel of geen terugkeergarantie afspreken?
Doet een werkgever er verstandig aan om naast deze wettelijke bepalingen nog expliciet een terugkeergarantie overeen te komen? Aan een dergelijke terugkeergarantie zijn aanzienlijke rechtspositionele en financiële risico’s verbonden.
Een terugkeergarantie betekent voor de werkgever dat hij bij de invulling van functies en vacatures continu met de terugkeer van de betreffende medewerker rekening moet houden. Dat kan tot lastige situaties leiden, zeker als het gaat om één van de topambtenaren die wethouder wil worden. Het vrijhouden van een dergelijke topfunctie in afwachting van een mogelijke terugkeer is vanzelfsprekend geen optie en aan het in dienst nemen van een vervanger op basis van een tijdelijke aanstelling zitten ook haken en ogen. Kan er bijvoorbeeld op tijdelijke basis wel een adequate vervanger worden gevonden? Ook loopt de overheidswerkgever een aanmerkelijk uitkeringsrisico wanneer deze medewerker ontslag wordt verleend uit de tijdelijke aanstelling. Inhuur zou een optie kunnen zijn, maar is mogelijk erg duur.
Bij de afweging om wel of geen terugkeergarantie te verlenen is met name ook het volgende aspect van belang. Artikel 8:9 van de CAR/UWO bepaalt dat een wethouder die bij een gemeente terugkeert van politiek verlof en naar het oordeel van het college niet in actieve dienst kan worden hersteld, eervol ontslag kan worden verleend. Het Rijk kent een soortgelijke bepaling in artikel 96b ARAR en de politie in artikel 92 Barp. Belangrijk is dat de betrokken ambtenaar bij een ontslag op grond van dit artikel in beginsel geen aanspraak heeft op een werkloosheidsuitkering ten laste van de gemeente waar hij in dienst was, eenvoudigweg omdat hij aan zijn wethouderschap niet de hoedanigheid van werknemer in de zin van de WW kan ontlenen . Cruciaal is nu dat in het geval een terugkeergarantie is verleend, artikel 8:9 CAR/UWO niet meer kan worden toegepast. De gewezen wethouder keert dan weer terug bij de gemeente waar hij voorheen in dienst was en wanneer er geen passende functie voor hem is, zal die gemeente hem op een andere grond ontslag moeten verlenen met mogelijk aanzienlijke financiële consequenties in de uitkeringssfeer.
Aanspraken wethouder na beëindiging wethouderschap
Een wethouder die is afgetreden, heeft op grond van de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa), recht op een ontslaguitkering ten laste van de gemeente waar hij wethouder was. Het maakt daarbij niet uit wat de reden voor het aftreden is geweest. Hij moet zich houden aan de rechten en plichten uit de Appa, zoals de plicht om te solliciteren (artikel 132a Appa). Hij is onder meer verplicht actief passende arbeid te vinden en aangeboden passende arbeid te aanvaarden.
De terugkeergarantie en de Appa-uitkering
Wanneer partijen een terugkeergarantie zijn overeengekomen en de gewezen wethouder maakt daar na zijn ontslag gebruik van, dan is een Appa-uitkering uiteraard niet aan de orde. Echter, wanneer de wethouder na zijn ontslag van deze overeengekomen mogelijkheid geen gebruik maakt, dan komt hij daarmee de hiervoor omschreven sollicitatieverplichting niet na. Hij loopt dan het risico dat zijn uitkering geheel of gedeeltelijk wordt ingehouden op basis van artikel 132c Appa en het daarop gebaseerde Besluit sollicitatieplicht Appa voor gewezen politieke ambtsdragers.
Het is in dit kader interessant om stil te staan bij artikel 132a, lid 6 van de Appa waarin is aangegeven dat de bepalingen rond de sollicitatieplicht niet gelden in de eerste periode van drie maanden nadat de wethouder is afgetreden. De achterliggende gedachte hierbij is dat een benoeming in een politiek ambt abrupt kan eindigen. Er geldt geen opzegtermijn of herplaatsingperiode. Door de sollicitatieplicht pas na drie maanden in te laten gaan, wordt de gewezen wethouder wat tijd gegund zich te beraden op zijn nieuwe situatie.
Stel dat de ex-wethouder afziet in deze eerste periode van drie maanden na zijn ontslag van de terugkeergarantie. Wellicht dat de wethouder daarmee in strijd handelt met het doel van de bepalingen rond de sollicitatieplicht uit de Appa: zich actief inspannen om nieuw werk te vinden. Het afzien van een recht om terug te keren past daar niet bij.
Het is echter de vraag of deze stap van de wethouder op grond van de Appa gesanctioneerd kan worden. Er is namelijk geen sprake van het overtreden van artikel 132a Appa omdat de sollicitatieverplichting de eerste drie maanden niet geldt. Er is dus geen wettelijke grond om een sanctie op te leggen. Het is tevens zeer de vraag of een besluit van de gemeente om, onder verwijzing naar de bedoeling van de wet (een actieve sollicitatie-inspanning) en met een beroep op de redelijkheid en billijkheid, een sanctie toe te passen op de Appa-uitkering van de betrokken wethouder, in stand blijft wanneer het tot een procedure bij de Centrale Raad van Beroep komt.
De Centrale Raad van Beroep heeft namelijk in zijn uitspraak van 12 januari 2006, LJN: AV0743 in een geschil over de vraag of een FPU-uitkering verrekend mag worden met de Appa-uitkering, overwogen dat de in de Appa opgenomen regeling inzake verrekening van inkomsten uit of in verband met arbeid of bedrijf en de overwegingen die daaraan ten grondslag liggen, een gebonden karakter heeft en dat de gemeente in dit geval geen ruimte had om daarvan op grond van redelijkheid en billijkheid af te wijken. De bepalingen rond het sanctioneren van het niet nakomen van de sollicitatieverplichting lijken evenzeer een gebonden karakter te hebben, zodat in lijn van deze uitspraak gesteld kan worden dat voor deze situatie geen ruimte bestaat om daarvan op grond van redelijkheid en billijkheid af te wijken.
Een dergelijke stap van de wethouder kan mogelijk wel politiek gevoelig liggen. Hij moet nu een beroep op de Appa doen, terwijl hij zonder financiële consequenties voor de gemeente waar hij als wethouder was benoemd, weer bij zijn oorspronkelijke werkgever had kunnen gaan werken. Dat geldt ook voor de situatie waarin de wethouder al tijdens zijn benoemingsperiode afstand doet van het recht om terug te keren. Niet ondenkbaar is dat de wethouder dan na zijn ontslag een beroep op de Appa moet doen met de bijbehorende kosten voor de gemeente. Een dergelijke handeling kan op grond van de Appa in ieder geval niet gesanctioneerd worden, want de bepalingen uit de Appa zijn pas van toepassing als er een recht op uitkering bestaat en daar is in die situatie nog geen sprake van.
Situatie voor en na 27 februari 2010
De sollicitatieplicht in de Appa is bij wetswijziging van 27 februari 2010 ingevoerd. Alle wethouders die sinds 27 februari 2010 voor het eerst zijn benoemd vallen onder deze nieuwe bepaling. Voor wethouders die voor 27 februari 2010 in functie waren en zijn herbenoemd, geldt dat zij pas na hun herbenoeming onder de nieuwe bepaling vallen. Bij genoemde wetswijziging is overigens meer veranderd. De uitkeringsduur is verkort, er kan planmatige begeleiding bij het vinden van ander werk worden geboden en het loopbaanprincipe is ingevoerd (aanspraken op een Appa-uitkering opgebouwd in verschillende Appafuncties tellen mee bij het vaststellen van de duur van de Appa-uitkering).
Afsluitend
Een eenduidig antwoord op de vraag wat de gevolgen zijn van het afzien van een terugkeergarantie voor zowel de wethouder als de gemeente waar hij is benoemd, is niet te geven want sterk afhankelijk van de individuele omstandigheden. Steeds zal per geval onderzocht moeten worden wat de implicaties kunnen zijn.
Contact over dit onderwerp
Gerelateerd
- Alle
- Overheid Arbeidsverhoudingen Sociale Zekerheid
- Sociale zekerheid
- Rechtspositie bestuurders
- Overheid Politiek bestuurder en rechtspositie
Mediation is vrijwillig…, of toch niet?
Artikel
lees meerIntegriteit politiek ambtsdragers: heikel onderwerp
Artikel
lees meerMeebetalen aan WW-uitkering bij afwijzing contractverlening?
Artikel
lees meerZiekmelding geen vereiste voor recht op loondoorbetaling tijdens ziekte
Artikel
lees meerBeloofd is beloofd
Artikel
lees meer1% ziek, dat mag toch niet?
Artikel
lees meerOpzegverbod in het onderwijs bij langdurige arbeidsongeschiktheid – de kantonrechter legt de cao uit
Artikel
lees meerEigenrisicodragen WGA – neem de regie!
Artikel
lees meerHet verzoek om een herbeoordeling bij het UWV
Artikel
lees meerVanaf 1 juli 2023: visie werknemer en werkgever verplicht onderdeel van Plan van Aanpak
Artikel
lees meerVan passende arbeid naar bedongen arbeid: een dunne grens
Artikel
lees meerVerliest een zieke werknemer die niet wil meewerken aan een vertrekregeling zijn recht op loon?
Artikel
lees meerEinde Ziektewetuitkering en weer ziek
Artikel
lees meerHoezo een arbeidsconflict? Ik ben ziek.
Artikel
lees meerWerkgever schendt zorgplicht – aansprakelijk voor schade als gevolg van Covidbesmetting
Artikel
lees meerJurisprudentie Overheid – selectie jaaroverzicht 2022
Artikel
lees meerVereenvoudigde behandeling WIA: eenvoudiger én sneller
Artikel
lees meerSleutelfuncties, wat kun je er nog mee?
Artikel
lees meerAppa-uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid van (ex-bestuurders); een onderschat risico
Artikel
lees meerUpdate UWV Werkwijzer Poortwachter
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – september 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – juni 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – april 2022
Artikel
lees meerHeeft een werknemer met medische beperkingen recht op ander werk? Werkgevers, pas op!
Artikel
lees meerCorona : relevante onderwerpen
Artikel
lees meerArtikel in TAR COVID-19, grondrechten, ambtenaarschap en belangenafweging
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – februari 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie Overheid – selectie jaaroverzicht 2021
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts en het tuchtrecht in 2021
Artikel
lees meerWaterschappen en Provincies: de Rechtspositie bestuurders en politiek verlof
In één ochtend op de hoogte over alles wat u zou moeten weten over de positie van aftredende en nieuw aantredende wethouders en over de gevolgen van het verlenen en aflopen van politiek verlof van ambtenaren.
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – december 2021
Artikel
lees meerRisicoanalyse kandidaat-wethouders; stand van zaken wetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur
Artikel
lees meerBetaald ouderschapsverlof per 2 augustus 2022
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – november 2021
Artikel
lees meerGesprek met Max Asscher, voormalig bedrijfsarts
Artikel
lees meerGemeenteraadsverkiezingen 2022 – kandidaat-wethouders: aandacht voor integriteit
Artikel
lees meerGemeenteraadsverkiezingen 2022: de rechtspositie van niet terugkerende wethouders
Artikel
lees meerBillijke vergoeding van € 370.000 vanwege onzorgvuldig feitenonderzoek
Artikel
lees meerPersoonlijk belang wethouder bij besluit over omgevingsvergunning?
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – oktober 2021
Artikel
lees meerOnline kennisbijeenkomst Den Haag: arbeidsongeschiktheid
Online kennisbijeenkomst 4 november
lees meerOnline kennisbijeenkomst Den Bosch: arbeidsongeschiktheid
Online kennisbijeenkomst 14 oktober
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – september 2021
Artikel
lees meerOver de bedrijfsarts, bingo’s en ontslag
Artikel
lees meerHet coronavirus en de overheid: arbeidsrechtelijke vragen
Artikel
lees meerActueel: Arbeidsrechtelijke vragen over het coronavirus
Artikel
lees meerDe preventieve rol van de bedrijfsarts (deel 2)
Artikel
lees meerJurisprudentie selectie Overheid – juni 2021
Artikel
lees meerUpdate: Code oranje en vakantierichtlijnen
Artikel
lees meerMag een werkgever voorwaarden verbinden aan de wedertewerkstelling van werknemer?
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts in de knel?
Artikel
lees meerKomt een militair bij de dokter
Artikel
lees meerWat gaat voor: oordeel bedrijfsarts of deskundigenoordeel UWV?
Artikel
lees meerLangdurig ziek? Extra inspanning vereist bij herplaatsing
Artikel
lees meerBovenwettelijke uitkeringsrechten uit de CAO Gemeenten en de WNT
Artikel
lees meerWerken met oproepkrachten? Vergeet het aanbod van een vaste arbeidsomvang niet
Artikel
lees meerEen jaar later en 100 adviezen van het OMT verder: Covid-19
Artikel
lees meerZiekte en disfunctioneren: een complexe combi
Artikel
lees meerWeigering passende functie te aanvaarden? Dan geen transitievergoeding!
Artikel
lees meerBent u eigenlijk wel eigenrisicodrager?
Artikel
lees meerDe preventieve rol van de bedrijfsarts
Artikel
lees meerWet bedrag ineens, RVU en verlofsparen akkoord in Eerste Kamer
Artikel
lees meerWetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en functioneren bestuur
Artikel
lees meerCovid-19 en de mondkapjesplicht
Artikel
lees meerWetsvoorstel ‘RIV-toets UWV door arbeidsdeskundigen’
Artikel
lees meerIs Covid-19 van invloed op de omvang van de billijke vergoeding?
Artikel
lees meerZet een contractuele opzegtermijn de WNT opzij?
Artikel
lees meerWetsvoorstel Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen
Artikel
lees meerEen handdruk anno 2020: ontslag op staande voet?
Artikel
lees meerHet uitsluiten van een lid van de ondernemingsraad
Artikel
lees meerCode oranje en vakantierichtlijnen
Artikel
lees meerOmvang re-integratieverplichting werknemer: hoe zat het ook al weer?
Artikel
lees meerOmvang re-integratieverplichting werkgever: hoe zat het ook al weer?
Artikel
lees meerCOVID-19 (Corona), re-integratie en het UWV – 3
Artikel
lees meerAanvullend geboorteverlof per 1 juli ingevoerd
Artikel
lees meerThuiswerken, de zorgplicht van de werkgever en de rol van de ondernemingsraad
Artikel
lees meerControle en ontslag van een ‘arbeidsongeschikte’ werknemer
Artikel
lees meerTransitievergoeding bij herplaatsing van een langdurig arbeidsongeschikte medewerker
Artikel
lees meerCOVID-19 (Corona), re-integratie en het UWV
Artikel
lees meerZorg zzp-er in de zorgen?
Artikel
lees meerRecht op compensatie van de transitievergoeding voor diepslapers?
Artikel
lees meerTijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming provincies, gemeenten, waterschappen en de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba
Artikel
lees meerMinister: zzp’ers in de zorg? Die zijn helemaal geen zzp’er!
Artikel
lees meerDe rol van de bedrijfsarts volgens het Centraal Tuchtcollege Gezondheidszorg
Artikel
lees meerDe arbeidsrechtadvocaat als conflictmanager
Artikel
lees meerZiekmelding vanuit het buitenland; wat nu?
Artikel
lees meer(Overheids)werkgever: Vraag UWV tijdig om compensatie van uitbetaalde transitievergoedingen aan arbeidsongeschikte werknemers
Artikel
lees meerRechtbank Midden-Nederland: compensatie zwangerschapsverlof VO-docente niet alleen tijdens zomervakantie
Artikel
lees meerHet belang van een zorgvuldig proces bij conflicten en ziekte
Artikel
lees meerFeitenonderzoeken en privacybescherming
Artikel
lees meerZorg aan Zet Limburg: Workshop duurzame inzetbaarheid en de rol van de bedrijfsarts – 21 maart (2019)
Bijeenkomst in samenwerking met Zorg aan Zet
lees meerMedewerker ziek uit dienst? Pas op voor verhaal Ziektewetuitkering!
Artikel
lees meerMoet de werkgever zieke medewerkers milder beoordelen dan gezonde collega’s?
Artikel
lees meerRe-integratie van zieke medewerkers: het blijft opletten geblazen!
Artikel
lees meerDe taken en verantwoordelijkheden van de bedrijfsarts
Artikel
lees meerRechten en verplichtingen van voormalige wethouders
Artikel
lees meerEigenrisico dragen voor ZW en WGA: wat betekent dat?
Artikel
lees meerVervolg: Vrijwillige vertrekregeling in sociaal plan is geen RVU
Artikel
lees meerRisicoanalyse integriteit kandidaat-wethouders
Artikel
lees meerAfspraak is afspraak? Actualiteiten WNT in de zorg
Artikel
lees meerRegeerakkoord: de ‘normalisering’ gaat door en de WWZ wordt deels teruggedraaid!
Artikel
lees meerMag Raad van Toezicht eigen beloning verhogen?
Artikel
lees meerIedereen is gelijk, maar niet hetzelfde
Artikel
lees meerRe-integratieperikelen: loondoorbetaling terecht gestaakt?
Artikel
lees meerAfspraak is afspraak
Artikel
lees meerVerzekeringsarts: verlengstuk van Uwv of onafhankelijk deskundige?
Artikel
lees meerWat zijn de gevolgen van de Evaluatiewet WNT?
Artikel
lees meerColumn: Alternatieve feitenonderzoeken?
Artikel
lees meerTussen servet en tafellaken: de studentpromovendus in arbeidsrechtelijk perspectief
Artikel
lees meerHof ’s-Hertogenbosch: ‘Vrijwillige vertrekregeling in Sociaal Plan is geen RVU’
Artikel
lees meerOverzicht van recente tuchtrechtspraak over de bedrijfsarts
Artikel
lees meerDe rol van de bedrijfsarts in de gewijzigde Arbowet
Artikel
lees meerAansluitende uitkering na 65 jaar mogelijk in het Primair Onderwijs
Artikel
lees meerDe Wet werken na de AOW-gerechtigde leeftijd: minder bescherming voor AOW’ers
Artikel
lees meerDe no-riskpolis; een korte bespiegeling van een stukje Ziektewet
Artikel
lees meerDe Wet werk en zekerheid bij de Rijksoverheid
Artikel
lees meerFeitenonderzoeken: geen sinecure
Artikel
lees meerDe “zieke” werknemer versus de “zieke” ambtenaar
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts: onderwerp van wetgeving en procedures
Artikel
lees meerPrincipieel is ook een optie, sprak de opportunist
Artikel
lees meerWachtgeldgegevens en de Wob
Artikel
lees meerRisicoanalyse integriteit Gedeputeerde Staten en dagelijks bestuur waterschappen
Artikel
lees meerDe Wet normering topinkomens en variabele beloningen
Artikel
lees meerHet bewustwordingsgesprek
Artikel
lees meerGeslaagde bijeenkomst Voorbij het ambt
Artikel
lees meerHet ambt voorbij: de rechten en verplichtingen van een gewezen politieke ambtsdrager
Artikel
lees meerUitnodiging bijeenkomst 10 april 2014 ‘Voorbij het ambt’
Artikel
lees meerNetwerkbijeenkomsten ‘het ambt van raadslid’
Artikel
lees meerWetsvoorstel Werk en Zekerheid
Artikel
lees meerDe gemeenteraadsverkiezingen komen eraan
Artikel
lees meerEen beetje meer integer graag!
Artikel
lees meerVerwijtbare werkloosheid, wel of geen WW?
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts bedreigd
Artikel
lees meerIs RSI (of CANS) een hersenschim?
Artikel
lees meerDe “no risk polis”; een tegemoetkoming in de kosten van loondoorbetaling bij ziekte
Artikel
lees meerDe “no risk polis”; een tegemoetkoming in de kosten van loondoorbetaling bij ziekte
Artikel
lees meerDe Ziektewet is gewijzigd
Artikel
lees meerUitbreiding tijdsbestedingsnorm wethouder versus tijdelijke waarneming in collegeverband
Artikel
lees meerDe arbeidsongeschikte politieke ambtsdrager
Artikel
lees meerOverheidswerkgever en bovenwettelijke uitkeringslasten
Artikel
lees meerWat verandert er door de ‘Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector’?
Artikel
lees meerCapra Maastricht: grenzeloze advisering
Artikel
lees meerDe voorbeeldfunctie van de bestuurder
Artikel
lees meerKabinetsplannen voor aanpassing van het ontslagrecht en de WW
Artikel
lees meerOntslag wegens het niet meewerken aan re-integratie geeft recht op WW en kost de overheidswerkgever geld
Artikel
lees meerWijziging in de AOW per 1 april 2012
Artikel
lees meerGrensarbeid, een complex verhaal, deel II
Artikel
lees meerGrensarbeid, een complex verhaal
Artikel
lees meerDe (niet) terugkerende wethouder
Artikel
lees meerWerkgever sneller aansprakelijk voor psychische arbeidsongeschiktheid als gevolg van het werk
Artikel
lees meerEen nieuwe tijdelijke baan aangeboden tijdens de re-integratiefase. Wat dan?
Artikel
lees meerOpbouw verlofaanspraken tijdens ziekte
Artikel
lees meerHet advies van de bedrijfsarts
Artikel
lees meerWijzigingen rechtspositie politieke ambtsdragers
Artikel
lees meerOproep werkhervatting na hersteldmelding
Artikel
lees meerStand van zaken jurisprudentie loonsanctie
Artikel
lees meerRechtspositionele mogelijkheden versus politieke wenselijkheden en andersom
Artikel
lees meerOntslagbescherming tijdelijke aanstelling
Artikel
lees meerVerlies vakantiedagen tijdens ziekte (zaken Schultz-Hoff en Stringer e.a.)
Artikel
lees meerPreventie werkt!
Artikel
lees meerEigenrisicodrager voor de WGA
Artikel
lees meerInstellen medisch onderzoek na ontslag
Artikel
lees meerZiekte van Lyme aangemerkt als beroepsziekte
Artikel
lees meerVerhaal re-integratiekosten op veroorzaker ongeval
Artikel
lees meerSituatieve arbeidsongeschiktheid
Artikel
lees meerVerbod op verrichten nevenfunctie
Artikel
lees meer