Capra Maastricht: grenzeloze advisering

Grenzeloze advisering

Limburg ligt ver af van Den Haag en Amsterdam, maar wel midden in Europa. Grenzen tussen landen zijn menselijke verzinsels. Wie van Den Haag naar Roermond rijdt, passeert twee provinciegrenzen, tientallen gemeentegrenzen en waarschijnlijk ook nog wel een stuk of tien grenzen tussen waterschappen. Daar zie of merk je verder niks van. Behalve dan de bordjes “Welkom in Noord-Brabant” en “De Limburgers heten u welkom”. Binnen Nederland is er zondermeer sprake van vrij verkeer van personen en goederen.

Landsgrenzen vormen wel een belemmering voor het vrije verkeer van personen en goederen. Dat heeft alles te maken met het gegeven dat ieder land zijn eigen wetten en regels kent, die, net als de grenzen, ook alleen maar menselijke verzinsels zijn. Binnen de Europese Unie streeft men vrij verkeer van personen en goederen na. Dat zou vrij eenvoudig kunnen door de landsgrenzen op te heffen of door te bepalen dat in alle landen van de Europese Unie dezelfde wetten en regels gelden. Maar zo eenvoudig werkt dat niet in Europa. Elk land is soeverein en bepaalt in beginsel zelf welke regels er gelden. In het regeerakkoord wordt dat nog eens expliciet benadrukt.

In Brussel en Straatsburg worden wetten en regels gemaakt die het vrije verkeer van personen en goederen moeten bevorderen. Regels dus, die de ongewenste effecten van andere regels zoveel mogelijk moeten opheffen. Dat heet Europees coördinatierecht. Wanneer gelden welke regels en voor wie? Welke instanties zijn belast met de uitvoering van de regels? Bij welke rechter moet je zijn om naleving van de regels te bevechten? Politici en juristen zijn er nu eenmaal erg goed in om elkaar bezig te houden.

Wie in Limburg woont, werkt of er regelmatig komt, zal licht de indruk krijgen dat het met het vrije verkeer van personen en goederen wel goed zit. De personenauto’s op de Limburgse wegen komen vooral uit Nederland, België en Duitsland. De vrachtwagens komen uit alle Europese landen. Files lijken een groter obstakel voor het vrije verkeer van personen en goederen te zijn dan landsgrenzen. In Maastricht zijn de Belgendagen berucht. Op een Belgische nationale feestdag wordt Maastricht overspoeld door Belgen die in Maastricht komen shoppen omdat het er anders is, of beter, of goedkoper. Wie in gesprek raakt met zo’n “Belg” zal er wellicht achter komen dat het geen Belg is, maar een Nederlander die in België woont. De reden daarvoor zou nog wel eens heel goed gelegen kunnen zijn in het feit dat daar andere regels gelden dan in Nederland. Mensen verzinnen niet alleen regels, maar ze passen zich er ook aan aan.

Voor geld uitgeven in een ander land bestaan weinig belemmeringen. De invoering van de euro is in dat opzicht zeker een succes gebleken. Lastiger wordt het als er geld verdiend wordt in een ander land dan het woonland. Waar vindt de belastingheffing plaats? Waar moeten de premies voor de volksverzekering betaald worden? Waar vindt de premieheffing voor de werknemersverzekeringen plaats? Welk zorgverzekeringsstelsel is van toepassing? Vanuit welk land moet de werkloosheidsuitkering of de arbeidsongeschiktheidsuitkering worden betaald? Hoe zit het met de betaling van pensioenpremies en het ontvangen van pensioenuitkeringen? Allemaal vragen die niet alleen voor de werknemer maar ook voor de werkgever van belang kunnen zijn.

Elk land heeft zijn eigen regels en de verschillende stelsel kunnen fors van elkaar verschillen. De werkloosheidsuitkering in België is duidelijk lager dan een Nederlandse WW-uitkering, maar kan wel veel langer duren. De loondoorbetalingsverplichting bij ziekte (gedurende twee jaar) is in Nederland veel langer dan in andere landen. Met de toepasselijkheid van regelgeving uit het een of andere land kunnen dus aanzienlijk financiële belangen gemoeid zijn. De Europese coördinatieregels wijzen daarin de weg vanuit het principe dat het vrije verkeer van personen zo min mogelijk belemmerd dient te worden. Uitgangspunt van de coördinatieregels is dat in elke situatie slechts de wetgeving van één land van toepassing is en dat in elke situatie er geen keuze mogelijkheid is. Dat laatste neemt vanzelfsprekend niet weg dat door het maken van keuzes de situatie kan worden gewijzigd waardoor ook de toepasselijke wetgeving kan wijzigen.

Nationaliteit van de werknemer speelt in het coördinatierecht geen rol, wel kunnen van belang zijn het woonland en het land waar de werkzaamheden worden of werden verricht. Maar ook is van belang in welke hoedanigheid de werkzaamheden worden verricht: als gewone werknemer op basis van een arbeidsovereenkomst, of als ambtenaar op basis van een publiekrechtelijke aanstelling of als zelfstandige. Al deze regels maken de grensoverschrijdende arbeid en de grensoverschrijdende sociale zekerheid tot een complex geheel.

Advisering daarover kan voor de werkgever als voor de werknemer van groot belang zijn bij het aangaan van de arbeidsrelatie, bij de regeling van de arbeidsvoorwaarden, bij beslissingen die tijdens de looptijd van de arbeidsrelatie worden genomen en zeker ook bij het beëindigen van de arbeidsrelatie.
Vanuit Capra Maastricht staan wij u daarbij graag terzijde.

Capra Maastricht is vanaf januari telefonisch te bereiken op: 043-7600600. Ons faxnummer is 043-7600609.

Gregoor van Duren