Op 3 februari 2016 heeft het hof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2016:761) één van de eerste uitspraken in hoger beroep gedaan over een ontbinding van een arbeidsovereenkomst na het inwerking treden van de Wet werk en zekerheid (Wwz). Het betrof het hoger beroep ingesteld door een schooldirecteur in het primair onderwijs tegen de beschikking van de rechtbank Leeuwarden van 22 juli 2015 (ECLI:NL:RBNNE:2015:3611). Deze beschikking was één van de eerste beschikkingen onder het nieuwe ontslagrecht.
Ontbinding op grond van artikel 7:699 lid 3, onder d BW
In eerste aanleg had de kantonrechter het verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst op grond van ongeschiktheid (de zogenaamde d-grond van artikel 7:669 lid 3 van het Burgerlijk Wetboek (BW)) toegewezen. In deze beschikking werden enkele punten onder het nieuwe ontslagrecht verduidelijkt.
Het ging om een directeur van een basisschool die sinds 1980 in dienst was en vanaf 2003 als directeur was benoemd. Naast de taken als directeur gaf de directeur een aantal dagen per week les. Vanaf het schooljaar 2009-2010 werd hij tevens directeur op een andere basisschool die onder dezelfde stichting viel. Vanaf dat moment had de directeur geen lesgevende taken meer.
Verbetertraject schooldirecteur
Sinds 2007 had de directeur verschillende coachingstrajecten doorlopen. Twijfels over de leiderschapskwaliteiten van de directeur waren telkens de rode draad in deze trajecten geweest. Eind 2013 heeft de Onderwijsinspectie de basisschool het predicaat ‘zwak’ gegeven. Een jaar later vond de onderwijsinspecteur dat de onderwijskwaliteit voldoende was, maar dat was vooral te danken aan het team. De onderwijsinspecteur had stevige kritiek op de aansturing door de schooldirecteur. Vanuit het college van bestuur van de stichting is met de directeur afgesproken om een 360 graden feedback instrument in te zetten om op competentieniveau het functioneren van de directeur in kaart te brengen. Uit deze 360 graden feedback bleek dat de directeur op alle competenties matig functioneerde. Dit was reden voor het college om vanaf het schooljaar 2014-2015 een verbetertraject te starten met meetmomenten na drie en zes maanden. Mocht verbetering uitblijven dan zouden daar consequenties aan verbonden worden. Bij het eerste meetmoment werd verbetering geconstateerd. Wel werd door de ingeschakelde externe coach opgemerkt dat de verbetering kwetsbaar was en een vervolg nodig was om de verbeteringen te consolideren. Bij een tussentijdse beoordeling in februari 2015 werd geconstateerd dat er geen aantoonbare verbetering waarneembaar was ten opzichte van het begin van het schooljaar. Bovendien wees een onderzoek onder alle 12 medewerkers van beide scholen uit dat alle medewerkers van mening waren dat de directeur onvoldoende functioneerde en er geen draagvlak was voor het aanblijven van de directeur.
Herplaatsing als leerkracht?
Zowel de tussentijdse beoordeling als ook de uitkomsten van het onderzoek waren reden voor het college om de directeur te schorsen. Tijdens de schorsing is er een “Analyse van het teamfunctioneren” gemaakt waaruit (opnieuw) problemen in de relatie van de directeur met zijn team bleek. Voor het college was de maat vol en werd de directeur voorgehouden dat aanblijven als directeur niet meer mogelijk was, maar herplaatsing in een functie als leerkracht bespreekbaar was. Dit weigerde de directeur, want een dergelijke functie zou niet passend zijn en er was volgens hem geen reden dat hij niet kon terugkeren als directeur.
Het ontbindingsverzoek bij de kantonrechter
Een verzoek tot ontbinding was het uiteindelijke resultaat van het jarenlange disfunctioneren van de directeur. De kantonrechter stelde vast dat op basis van de stukken voldoende vast was komen te staan dat er een redelijke grond voor de ontbinding aanwezig was. Uit deze stukken maakte de kantonrechter op dat de directeur niet aan de functie-eisen heeft kunnen voldoen. Het onvoldoende leiderschap was aantoonbaar en een telkens terugkerend thema. Dat een formeel verbetertraject pas in 2014 was begonnen deed daar volgens de kantonrechter niets aan af, omdat voor de directeur al sinds 2007 duidelijk moest zijn geweest dat het college niet tevreden was over zijn functioneren.
Herplaatsing in een andere functie binnen redelijke termijn lag naar het oordeel van de kantonrechter niet voor de hand. De door de directeur aangedragen functies kende de stichting niet, plaatsing in de functie van directeur op een andere school kon gezien het dossier niet van de werkgever gevergd worden en herplaatsing als leerkracht had de directeur geweigerd.
Meer over herplaatsing binnen redelijke termijn
Het ongeschiktheidsdossier was vrij uitgebreid en maakt het lastig om vast te stellen of de kantonrechter onder het nieuwe ontslagrecht zwaarder toetst. Wel valt uit de beschikking op te maken dat er stukken voorhanden dienen te zijn waaruit het disfunctioneren blijkt, dat dit duidelijk moet zijn voor de werknemer en er een verbetertraject dient plaats te vinden. De beschikking geeft voorts inzicht in de voorwaarde van de herplaatsing binnen redelijke termijn. De vaststelling dat herplaatsing in de functie van directeur niet mogelijk was lijkt mij vrij helder. Dat was immers de functie waar de directeur jarenlang in disfunctioneerde. De redenering dat de weigering om de functie van leerkracht te accepteren voldoende reden is om aan te nemen dat herplaatsing in een functie als leerkracht niet passend is, vind ik minder voor de hand liggend. De directeur had tot 2009 ook lesgevende taken gehad en uit het feitenrelaas is bovendien op te maken dat hij daarna ook nog wel eens een leerkracht had vervangen. De functie van leerkracht had wellicht passend kunnen zijn. Ik maak uit de overwegingen van de kantonrechter op dat indien de werknemer een bepaalde functie weigert, die door de werkgever als passend wordt ervaren, bij de beoordeling of herplaatsing binnen redelijke termijn mogelijk is, in het nadeel van de werknemer uit zal pakken. De directeur heeft met deze weigering zijn eigen glazen ingegooid. Ik ben benieuwd of deze weigering bij de beoordeling voor de aanvraag van een WW-uitkering nog een rol heeft gespeeld.
In hoger beroep voerde de directeur aan dat de kantonrechter ten onrechte had geoordeeld dat hij voldoende in de gelegenheid was gesteld om zijn functioneren te verbeteren, dat er geen herplaatsingsmogelijkheden waren binnen redelijke termijn en dat er reden was voor herstel van het dienstverband dan wel toekenning van een billijke vergoeding.
Het hoger beroep had niet het gewenste effect voor de directeur. Het hof vond evenals de kantonrechter dat er voldoende redelijke grond was voor een ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens ongeschiktheid. Uit de uitspraak zijn een aantal uitgangspunten op te maken die voor de dagelijkse praktijk behulpzaam kunnen zijn.
Criteria uit het Ontslagbesluit en de Beleidsregels
Allereerst heeft het hof naar het Ontslagbesluit en de daarop gebaseerde Beleidsregels Ontslagtaak UWV zoals deze golden tot 1 juli 2015 verwezen. Volgens het Hof zijn de criteria die behoren bij de ontslaggrond ongeschiktheid ontleend aan dit Ontslagbesluit en de Beleidsregels. Hieruit maak ik op dat, hoewel de regelgeving is vervallen, de criteria uit de Beleidsregels toegepast dienen te worden.
Het dossier kende een uitgebreid aantal stukken waaruit het onvoldoende functioneren bleek, maar er ontbraken officiële functioneringsgesprekken en beoordelingen. Het hof overwoog hierover dat de aanwezigheid van dergelijke officiële documenten niet noodzakelijk is voor een ontbinding wegens ongeschiktheid. Voldoende was dat de werkgever de werknemer tijdig op de hoogte heeft gesteld van het disfunctioneren, dat dit voor de werknemer kenbaar was en dat hij voldoende gelegenheid en hulp heeft gehad om hier verbetering in te brengen.
Voorts stelde het hof vast dat er geen harde bewijzen voor het disfunctioneren vereist zijn, maar dat de werkgever aannemelijk dient te maken dat er sprake is van disfunctioneren. Het hof verwees hierbij ook naar de (vervallen) Beleidsregels.
Verbetertraject mocht voortijdig afgebroken worden
Een ander belangrijk uitgangspunt dat het hof formuleerde heeft betrekking op het verbetertraject. De schooldirecteur verweet de stichting dat het verbetertraject te kort was, gelet op zijn langjarig dienstverband en dat het traject voortijdig was afgebroken. Het hof overwoog dat de lengte van een verbetertraject afhankelijk dient te zijn van de duur van het dienstverband. Met betrekking tot het afbreken van het verbetertraject was het hof van oordeel dat dit onder omstandigheden gerechtvaardigd kan zijn. Het hof legde daaraan ten grondslag dat de stichting niet alleen verantwoordelijk is voor het functioneren van de directeur, maar ook voor het functioneren en arbeidsomstandigheden van de andere personeelsleden. Nu uit het onderzoek en de teamanalyse gebleken was dat er geen draagvlak voor de directeur meer was, was het gerechtvaardigd om het verbetertraject voortijdig af te breken.
Ten slotte besteedde het hof een overweging aan de herplaatsing. De stichting was enkel gehouden de directeur te herplaatsen als binnen de opzegtermijn een passende vacature zou ontstaan. De werkgever was daarbij niet gehouden om tijdelijke beschikbare vervangingswerkzaamheden af te splitsen om herplaatsing mogelijk te maken.
Praktische handvaten voor de ontslagpraktijk
Het hoger beroep van de schooldirecteur slaagde niet. De uitspraak biedt voor de ontslagpraktijk wel (praktische) handvaten. Een goed gedocumenteerd dossier waaruit het disfunctioneren blijkt, de medewerker daarop is gewezen en een verbetertraject is ingezet, zal veelal voldoende zijn voor ontbinding wegens ongeschiktheid. De hierboven genoemde uitgangspunten bieden daartoe een goede leidraad.
Marianne Boschman-Stoel
Contact over dit onderwerp

Marianne Boschman-Stoel
Gerelateerd
- Alle
- Onderwijs Arbeidsverhoudingen Dossieropbouw en ontslag
- Sociale zekerheid
- Onderwijs Arbeidsverhoudingen Sociale Zekerheid
Selectie van jurisprudentie voor het onderwijs 4e kwartaal 2019
Artikel
lees meerMasterclass Vaststellingsovereenkomsten
Masterclass over vaststellingsovereenkomsten binnen het publieke domein
lees meerHet belang van een zorgvuldig proces bij conflicten en ziekte
Artikel
lees meerSelectie van jurisprudentie voor het onderwijs 3e kwartaal 2019
Artikel
lees meerVereniging van bedrijfsartsen publiceert richtlijn Conflicten in de werksituatie
Artikel
lees meerKennisbijeenkomst Wet arbeidsmarkt in balans en de positie van de zzp’er in Maastricht
Kennisbijeenkomst
lees meerOver disfunctioneren en (het opzegverbod tijdens) ziekte
Artikel
lees meerFeitenonderzoeken en privacybescherming
Artikel
lees meerSelectie Jurisprudentie Onderwijs 2e kwartaal 2019
Artikel
lees meerHet belang van urenregistratie
Artikel
lees meerRechtspositionele maatregelen voorafgaand aan de normalisering
Artikel
lees meerSelectie Jurisprudentie Onderwijs 1e kwartaal 2019
Artikel
lees meerZorg aan zet Limburg: Workshop duurzame inzetbaarheid en de rol van de bedrijfsarts
Bijeenkomst in samenwerking met Zorg aan Zet
lees meerMedewerker ziek uit dienst? Pas op voor verhaal Ziektewetuitkering!
Artikel
lees meerToch geen doorbraak: geen transitievergoeding bij slapend dienstverband
Artikel
lees meerSelectie Jurisprudentie Onderwijs 4e kwartaal 2018
Artikel
lees meerGewijzigd toetsingskader verwijtbare werkloosheid WW
Artikel
lees meerCursus Actualiteiten en verdieping WIA
Cursus van 1 dagdeel over de ins en outs van de WIA
lees meerBovenwettelijke uitkeringen en de transitievergoeding
Artikel
lees meerCursus WIA en het eerste en tweede ziektejaar
Na deze cursus weet u de weg binnen de WIA
lees meerCursus Disfunctioneren in het arbeidsrecht
Goed voorbereid op disfunctionerende medewerkers
lees meerCursus Dossieropbouw voor sector Onderwijs
Praktische cursus over de opbouw van een goed personeelsdossier
lees meerHet Participatiefonds: modernisering en aanscherping van regels
Artikel
lees meerCursus Eigenrisicodrager Ziektewet en WGA
De rechten, plichten en voordelen als u eigenrisicodrager bent
lees meerMoet de werkgever zieke medewerkers milder beoordelen dan gezonde collega’s?
Artikel
lees meerVier actuele uitspraken voor de sector Onderwijs
Artikel
lees meerSelectie Jurisprudentie Onderwijs 3e kwartaal 2018
Artikel
lees meerScheldende docente behoudt toch recht op bovenwettelijke uitkering
Artikel
lees meerRe-integratie van zieke medewerkers: het blijft opletten geblazen!
Artikel
lees meerSelectie Jurisprudentie Onderwijs 2e kwartaal 2018
Artikel
lees meerEen veilige schoolomgeving? Twee uitspraken
Artikel
lees meerKantonrechter zeer kritisch over ongeschiktheidsontslag
Artikel
lees meerSelectie Jurisprudentie Onderwijs 1e kwartaal 2018
Artikel
lees meerGelden voor onderwijswerkgevers zwaardere eisen als het gaat om duidelijk, consequent en controleerbaar handelen?
Artikel
lees meerDe taken en verantwoordelijkheden van de bedrijfsarts
Artikel
lees meerRechten en verplichtingen van voormalige wethouders
Artikel
lees meerEigenrisico dragen voor ZW en WGA: wat betekent dat?
Artikel
lees meerCentrale Raad staat ongeschiktheidsontslag toe ondanks gebrekkig dossier en niet gevolgde interne gesprekkencyclus
Artikel
lees meerVervolg: Vrijwillige vertrekregeling in sociaal plan is geen RVU
Artikel
lees meerHerplaatsing en een transitievergoeding? Niets is wat het lijkt
Artikel
lees meerSelectie Jurisprudentie Onderwijs 4e kwartaal 2017
Artikel
lees meerWaarschuwing of toch een berisping?
Artikel
lees meerRegeerakkoord: de ‘normalisering’ gaat door en de WWZ wordt deels teruggedraaid!
Artikel
lees meerVerstoorde verhoudingen, toch geen ontslag
Artikel
lees meerSelectie Jurisprudentie Onderwijs 3e kwartaal 2017
Artikel
lees meerIn beeld: het ontslagrecht na de normalisering
Artikel
lees meerGastcolumn: Bewijsvoering en opbouw dossier cruciaal bij ontslag
Artikel
lees meerIedereen is gelijk, maar niet hetzelfde
Artikel
lees meerRe-integratieperikelen: loondoorbetaling terecht gestaakt?
Artikel
lees meerAfspraak is afspraak
Artikel
lees meerVerzekeringsarts: verlengstuk van Uwv of onafhankelijk deskundige?
Artikel
lees meerZorg, onderwijs en ambtenaar?
Artikel
lees meerTussen servet en tafellaken: de studentpromovendus in arbeidsrechtelijk perspectief
Artikel
lees meerHof ’s-Hertogenbosch: ‘Vrijwillige vertrekregeling in Sociaal Plan is geen RVU’
Artikel
lees meerWerkgevers opgelet: uitbreiding no-riskpolis en mogelijk tussentijds oordeel UWV
Artikel
lees meerEen vakbekwame zorgcoördinator gaat over de schreef
Artikel
lees meerOverzicht van recente tuchtrechtspraak over de bedrijfsarts
Artikel
lees meerDe rol van de bedrijfsarts in de gewijzigde Arbowet
Artikel
lees meerSpraakmakende veranderingen in de SAW bij de waterschappen
Artikel
lees meerSociale media: screening van sollicitanten en het gebruik door medewerkers
Artikel
lees meerAansluitende uitkering na 65 jaar mogelijk in het Primair Onderwijs
Artikel
lees meerNieuwe cao’s voor de sector PO en VO?
Artikel
lees meerDe ongeschikte schooldirecteur onder de Wwz
Artikel
lees meerWwz-landschap verder ingekleurd
Artikel
lees meerDe Wet werken na de AOW-gerechtigde leeftijd: minder bescherming voor AOW’ers
Artikel
lees meerDe no-riskpolis; een korte bespiegeling van een stukje Ziektewet
Artikel
lees meerUitzonderingen op de transitievergoeding: twee onderwijsgeschillen
Artikel
lees meerDe Wet werk en zekerheid bij de Rijksoverheid
Artikel
lees meerPesten in het onderwijs in arbeidsrechtelijk perspectief
Artikel
lees meerDe “zieke” werknemer versus de “zieke” ambtenaar
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts: onderwerp van wetgeving en procedures
Artikel
lees meerOngeschiktheidsontslag in het onderwijs: zorg dat het dossier op orde is
Artikel
lees meerWacht uw organisatie tot de quotumheffing wordt geïnd?
Artikel
lees meerNiet elke fout is een integriteitsschending
Artikel
lees meerDe Participatiewet en Quotumwet in vogelvlucht
Artikel
lees meerGenormaliseerde integriteitsdiscussie
Artikel
lees meerFraude op school- let op de onverwijlde mededeling!
Artikel
lees meerCRvB schept duidelijkheid over voorschotverlening ZW-uitkering
Artikel
lees meerHet katoenen jubileum van de ambtenarenrechters-formule
Artikel
lees meerHet grote risico van het eigen risico
Artikel
lees meerDe WWZ: de rol van de vakbonden en het “tailored fit-arbeidsrecht”
Artikel
lees meerSurfen onder werktijd
Artikel
lees meerTransitievergoedingen
Artikel
lees meerDe wet Werk en Zekerheid: een nieuwe juridische werkelijkheid
Artikel
lees meerKantonrechter past CRvB-formule toe in onderwijszaak
Artikel
lees meerEinde wachttijd: WIA-uitkering of loonsanctie?
Artikel
lees meerDe Wet werk en zekerheid en de uitkeringslasten in het onderwijs
Artikel
lees meerDe redelijkheid en het UWV
Artikel
lees meerWetsvoorstel Werk en Zekerheid
Artikel
lees meerOnderwijssector: bovenop lasten bovenwettelijke uitkering ook ontbindingsvergoeding?
Artikel
lees meerVerwijtbare werkloosheid, wel of geen WW?
Artikel
lees meerLeidt loonbeslag tot strafontslag?
Artikel
lees meerOngeschiktheid voor de functie, herplaatsingsinspanning en re-integratiefase: nieuwe jurisprudentie
Artikel
lees meerDe bedrijfsarts bedreigd
Artikel
lees meerIs RSI (of CANS) een hersenschim?
Artikel
lees meerDe “no risk polis”; een tegemoetkoming in de kosten van loondoorbetaling bij ziekte
Artikel
lees meerDe “no risk polis”; een tegemoetkoming in de kosten van loondoorbetaling bij ziekte
Artikel
lees meerDe Ziektewet is gewijzigd
Artikel
lees meerDe zorgplicht van de overheidswerkgever: geen woorden, maar daden
Artikel
lees meerHoe hard is de flexibele schil? Rechtbank Almelo slaat bres in payrollconstructie
Artikel
lees meerUitbreiding tijdsbestedingsnorm wethouder versus tijdelijke waarneming in collegeverband
Artikel
lees meerDe arbeidsongeschikte politieke ambtsdrager
Artikel
lees meerOverheidswerkgever en bovenwettelijke uitkeringslasten
Artikel
lees meerVeranderingen in het onderwijs: om ziek van te worden!
Artikel
lees meerCapra Maastricht: grenzeloze advisering
Artikel
lees meerKabinetsplannen voor aanpassing van het ontslagrecht en de WW
Artikel
lees meerOntslag wegens het niet meewerken aan re-integratie geeft recht op WW en kost de overheidswerkgever geld
Artikel
lees meerFlitsontslag
Artikel
lees meerMinder salaris voor (te) dikke Nederlandse agent?
Artikel
lees meerWijziging in de AOW per 1 april 2012
Artikel
lees meerKortere uitkeringsduur voor Rijksambtenaren
Artikel
lees meerEen nieuwe maat (man/vrouw)?
Artikel
lees meerGrensarbeid, een complex verhaal, deel II
Artikel
lees meerGrensarbeid, een complex verhaal
Artikel
lees meerDe (niet) terugkerende wethouder
Artikel
lees meerOpbouw van verlof tijdens ziekte (deel IV)
Artikel
lees meerWerkgever sneller aansprakelijk voor psychische arbeidsongeschiktheid als gevolg van het werk
Artikel
lees meerEen nieuwe tijdelijke baan aangeboden tijdens de re-integratiefase. Wat dan?
Artikel
lees meerZiek op de laatste werkdag van het dienstverband. Nou en?
Artikel
lees meerEn dan denk je het geregeld te hebben…
Artikel
lees meerLinksom of rechtsom eruit?
Artikel
lees meerCAO Ambulancezorg
Artikel
lees meerDe gunstigste ontslaggrond?
Artikel
lees meerOpbouw verlofaanspraken tijdens ziekte
Artikel
lees meerHet advies van de bedrijfsarts
Artikel
lees meerOproep werkhervatting na hersteldmelding
Artikel
lees meerStand van zaken jurisprudentie loonsanctie
Artikel
lees meerOntslagbescherming tijdelijke aanstelling
Artikel
lees meerWijzigingen CAR/UWO en SAW: de ervaringen in het eerste jaar
Artikel
lees meerSturen in interne verhoudingen niet voor bezwaar en beroep vatbaar
Artikel
lees meerVerlies vakantiedagen tijdens ziekte (zaken Schultz-Hoff en Stringer e.a.)
Artikel
lees meerPreventie werkt!
Artikel
lees meerBent u nog bekend met de bekendmaking van wijzigingen in de CAR/UWO?
Artikel
lees meerEigenrisicodrager voor de WGA
Artikel
lees meerOntzeggen afscheidsreceptie na ontslag is Awb-besluit
Artikel
lees meerInstellen medisch onderzoek na ontslag
Artikel
lees meerSchadevergoeding bij overschrijding redelijke termijn
Artikel
lees meerZiekte van Lyme aangemerkt als beroepsziekte
Artikel
lees meerVerplichtingen werkgever in geval van een arbeidsconflict
Artikel
lees meerGeen ontslag mogelijk ondanks ontbreken onderwijsbevoegdheid
Artikel
lees meerVerhaal re-integratiekosten op veroorzaker ongeval
Artikel
lees meerSituatieve arbeidsongeschiktheid
Artikel
lees meerHeimelijk cameratoezicht
Artikel
lees meerOntslag arbeidsongeschikte ambtenaar na weigering functie
Artikel
lees meerVerbod op verrichten nevenfunctie
Artikel
lees meerDe Commissie Bakker en de CAR/UWO
Artikel
lees meer