Wijziging rechtspositie vrijwilligers bij de gemeentelijke brandweer

Op 1 oktober 2009 wijzigt hoofdstuk 19 van de CAR. In dit hoofdstuk is de rechtspositie van vrijwilligers bij de gemeentelijke brandweer geregeld. De rechtspositieregeling is volgens de overlegpartners verouderd en bovendien werd uniformering van de arbeidsvoorwaarden van belang geacht, niet in de laatste plaats vanwege de overgang van het (vrijwillig) personeel naar een van de 25 veiligheidsregio’s, die nog geen eigen geüniformeerde rechtspositie regeling in het leven hebben geroepen.

In de eerste plaats komt de leeftijdgrens van 55 jaar te vervallen. Dat heeft te maken met de invoering van een periodieke en preventieve keuring van het brandweerpersoneel (PPMO), welke keuring uitsluitsel zal geven over de gezondheid van de vrijwilliger en de daaraan verbonden vraag of deze nog in staat is om zijn brandweertaken uit te voeren. In artikel 19:10 van de nieuwe CAR is de verplichting opgenomen voor de vrijwilliger om zich – conform het Besluit brandweerpersoneel – periodiek te laten keuren. De PPMO is nog in ontwikkeling, maar zal landelijk gaan gelden voor al het brandweerpersoneel. Op termijn zal deze keuring worden opgenomen in de rechtspositieregeling voor personeel van de Veiligheidsregio’s.

De huidige rangensystematiek – en het daarop gebaseerde vergoedingenstelsel – wordt vervangen door een functiesysteem. De vergoedingenregeling wordt integraal onderdeel van hoofdstuk 19 zodat de regeling van vergoedingen voor alle vrijwilligers in het land geüniformeerd is. In het nieuwe hoofdstuk 19 zijn voorschriften opgenomen over de volgende vergoedingen: de jaarvergoeding, de oefenvergoeding, de vergoeding voor deelname aan de uitruk, de vergoeding voor langdurige aanwezigheid en de consignatievergoeding. De vergoeding voor kazerneringsdiensten wordt nog niet in de CAR geregeld, dit wordt overgelaten aan de lokale overlegpartners.

Een belangrijke wijziging houdt de uitbreiding van ontslaggronden in. In het huidige artikel 19:1:39 van de CAR is een limitatieve opsomming gegeven van de mogelijke ontslaggronden in geval van eenzijdig ontslag, uitgezonderd de disciplinaire maatregel van strafontslag dat in artikel 19:1:39 van de CAR is geregeld. Aan deze opsomming worden twee ontslaggronden toegevoegd. In de eerste plaats wordt in artikel 19:42 van de CAR onder punt h. een restgrond toegevoegd, die van ‘andere gronden’. Deze bepaling komt overeen met artikel 8:8 van de CAR, zijnde een grond waarop bijvoorbeeld ontslag kan worden verleend in geval van een verstoorde arbeidsverhouding.

Verder is onder punt i van artikel 19:42 van de CAR het ´ontslag wegens een negatieve keuring´ opgenomen. Deze ontslaggrond moet niet verward worden met het ontslaggrond die geldt in geval van ongeschiktheid wegens ziekte, zoals opgenomen onder punt c van het artikel. Ontslag op deze grond is aan de orde indien uit de verplichte keuringen blijkt dat de vrijwilliger medisch, fysiek of psychisch niet geschikt is voor het brandweervak – en ook niet binnen een redelijke termijn geschikt te maken is. Aan de vrijwilliger die niet in staat is de keuringen met voldoende resultaat te doorlopen, kan ontslag worden verleend, ook al is deze niet arbeidsongeschikt.

Ten opzichte van de huidige ontslagbepalingen is het nieuwe artikel 19:42 van de CAR een vooruitgang te noemen. Met name de ontslaggrond “andere gronden” maakt een ontslag mogelijk als de overige ontslaggronden daar niet in voorzien. Het bestuursorgaan krijgt zo meer ruimte om ook een dienstverband met een vrijwilliger te beëindigen.